Σήμερα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέδωσε επίσημα οδηγία για τον καθορισμό επικαιροποιημένων προτύπων ποιότητας του αέρα σε ολόκληρη την ΕΕ.
Ενίσχυση των προτύπων ποιότητας του αέρα
Η αναθεωρημένη οδηγία δίνει προτεραιότητα στην υγεία των πολιτών της ΕΕ: καθορίζει νέα πρότυπα ποιότητας του αέρα για τους ρύπους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030, τα οποία ευθυγραμμίζονται περισσότερο με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ για την ποιότητα του αέρα.
Στους ρύπους αυτούς περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα αιωρούμενα σωματίδια ΑΣ10 και ΑΣ2,5, το διοξείδιο του αζώτου και το διοξείδιο του θείου, τα οποία είναι γνωστό ότι προκαλούν αναπνευστικά προβλήματα. Τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν την αναβολή της προθεσμίας του 2030 εάν πληρούνται ειδικές προϋποθέσεις.
Η ποιότητα του αέρα αξιολογείται με τη χρήση κοινών μεθόδων και κριτηρίων σε ολόκληρη την ΕΕ και η αναθεωρημένη οδηγία επιφέρει περαιτέρω βελτιώσεις στην παρακολούθηση και τη μοντελοποίηση της ποιότητας του αέρα.
Η αναθεωρημένη οδηγία θα διασφαλίσει επίσης την έγκαιρη δράση, με χάρτες πορείας για την ποιότητα του αέρα που πρέπει να καταρτιστούν πριν από το 2030, εάν υπάρχει κίνδυνος να μην επιτευχθούν τα νέα πρότυπα έως την ημερομηνία αυτή.
Τα πρότυπα ποιότητας του αέρα θα επανεξετάζονται τακτικά σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία, προκειμένου να αξιολογείται κατά πόσον εξακολουθούν να είναι κατάλληλα.
Πρόσβαση στη δικαιοσύνη και δικαίωμα αποζημίωσης
Η νέα οδηγία διασφαλίζει δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όσους θίγονται ή ενδέχεται να θιγούν από την εφαρμογή της οδηγίας. Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν και να λάβουν αποζημίωση όταν η υγεία τους έχει υποστεί βλάβη λόγω παραβίασης των κανόνων για την ποιότητα του αέρα που ορίζονται στην οδηγία.
Επόμενα βήματα
Το κείμενο θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο έτη μετά την έναρξη ισχύος για να μεταφέρουν την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο.
Έως το 2030, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επανεξετάζει τα πρότυπα ποιότητας του αέρα και στη συνέχεια ανά πενταετία, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία.
Ιστορικό
Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί τον μεγαλύτερο περιβαλλοντικό κίνδυνο για την υγεία στην Ευρώπη, καθώς οι ρύποι μπορεί να είναι εξαιρετικά επιβλαβείς τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον.
Περίπου 300.000 πρόωροι θάνατοι στην Ευρώπη κάθε χρόνο οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Για την αντιμετώπιση του ζητήματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση και ενοποίηση δύο οδηγιών για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα τον Οκτώβριο του 2022, στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση. Τον Φεβρουάριο του 2024 επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ των δύο συννομοθετών σχετικά με την τελική μορφή του κειμένου.
Η νέα αυτή οδηγία απλουστεύει τους κανόνες της ΕΕ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα συγχωνεύοντας τις δύο υφιστάμενες οδηγίες της ΕΕ σε μία. Στόχος του είναι να ευθυγραμμίσει τα πρότυπα ποιότητας με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).