Θα έχουν θετικό σωρευτικό αντίκτυπο στο εμπορικό ισοζύγιο γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ.
Δέκα επικείμενες συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών (ΣΕΣ) θα διαφοροποιήσουν τις εμπορικές πηγές, βελτιώνοντας έτσι την ανθεκτικότητα των αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων της ΕΕ, σύμφωνα με νέα μελέτη του ΚΚΕρ.
Σύμφωνα με ανάλυση του ΚΚΕρ για 10 νέες εμπορικές συμφωνίες, οι οποίες έχουν συναφθεί ή βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση, διαπιστώνεται ότι οι εξαγωγές της ΕΕ προς τους 10 εταίρους θα αυξηθούν έντονα: κατά 27 % (3,5 δισεκατομμύρια ευρώ) σε ένα συντηρητικό σενάριο και κατά 38 % (4,8 δισεκατομμύρια ευρώ) σε ένα φιλόδοξο σενάριο, σε σύγκριση με το βασικό σενάριο το 2032. Τα δύο σενάρια αναφέρονται σε διαφορετικά πρότυπα ελευθέρωσης το 2032 και συγκρίνονται με μια βασική εμπορική προβολή το ίδιο έτος χωρίς την εφαρμογή των επιλεγμένων εμπορικών συμφωνιών.
Τα αποτελέσματα της άσκησης μοντελοποίησης δημοσιεύονται σε μελέτη που επικεντρώνεται στον οικονομικό αντίκτυπο στη γεωργία της ΕΕ, εξετάζοντας το εμπόριο, την παραγωγή και τις τιμές.
Η μελέτη εξετάζει τις ΣΕΣ για τις οποίες ολοκληρώθηκαν πρόσφατα διαπραγματεύσεις από την ΕΕ, αλλά δεν έχουν ακόμη εγκριθεί ή τεθεί σε ισχύ, δηλαδή εκείνες με τη Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη) και τη Νέα Ζηλανδία, και τις επικαιροποιημένες συμφωνίες με τη Χιλή και το Μεξικό, καθώς και τις εμπορικές συμφωνίες υπό διαπραγμάτευση με την Αυστραλία, την Ινδία, Ινδονησία, Μαλαισία, Φιλιππίνες και Ταϊλάνδη.
Επισκόπηση των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών της ΕΕ με τρίτες χώρες@ ΕΕ, 2024
Αναμένεται ότι, έως το 2032, χωρίς την εφαρμογή των διμερών εμπορικών συμφωνιών, αυτές οι 10 χώρες και περιφέρειες θα αντιπροσωπεύουν το 6,6% (12,6 δισεκατομμύρια ευρώ) των εξαγωγών γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ και το 28,2% (32,2 δισεκατομμύρια ευρώ) των εισαγωγών γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ.
Λαμβάνοντας υπόψη όλες τις χώρες εταίρους του εμπορίου της ΕΕ, οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ θα αυξηθούν κατά 1,6% (3,1 δισεκατομμύρια ευρώ) στο συντηρητικό σενάριο και κατά 2,3% (4,4 δισεκατομμύρια ευρώ) στο φιλόδοξο σενάριο.
Όσον αφορά τις εισαγωγές, οι συνολικές εισαγωγές γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ σύμφωνα με το συντηρητικό και το φιλόδοξο σενάριο αυξάνονται κατά 2,7% (3,1 δισ. ευρώ) και κατά 3,6% (4,1 δισ. ευρώ), αντίστοιχα. Αυτό προκύπτει από την αύξηση των εισαγωγών όλων των γεωργικών προϊόντων διατροφής από την ΕΕ από τους 10 εταίρους της ΣΕΣ κατά 11% (3,5 δισεκατομμύρια ευρώ) στο συντηρητικό σενάριο και κατά 14,5% (4,7 δισεκατομμύρια ευρώ) στο φιλόδοξο σενάριο. Η μεγαλύτερη αύξηση της αξίας των εισαγωγών της ΕΕ οφείλεται στις χώρες της Mercosur.
Παρόλο που η ΕΕ είναι καθαρός εισαγωγέας έναντι των θεωρούμενων 10 εμπορικών εταίρων, οι συμφωνίες θα ωφελήσουν τόσο τις εξαγωγές όσο και τις εισαγωγές της ΕΕ, με αποτέλεσμα την ισόρροπη αύξηση του εμπορίου.
Συνολικά, το εμπορικό ισοζύγιο γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ αυξάνεται κατά 25 εκατομμύρια ευρώ και 311 εκατομμύρια ευρώ σύμφωνα με το συντηρητικό και φιλόδοξο σενάριο αντίστοιχα.
Οι 10 επικείμενες εμπορικές συμφωνίες θα δημιουργήσουν πρόσθετες αγορές για τα γεωργικά προϊόντα διατροφής της ΕΕ και θα διαφοροποιήσουν τις εμπορικές πηγές. Αυτό, με τη σειρά του, θα μειώσει την εξάρτηση της ΕΕ από περιορισμένο αριθμό εμπορικών εταίρων για βασικά προϊόντα, βελτιώνοντας την ανθεκτικότητα των αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων της ΕΕ και συμβάλλοντας στην αύξηση της επισιτιστικής ασφάλειας για τους ευρωπαίους καταναλωτές.
Τι θα αποφέρει το εμπόριο στους διάφορους τομείς γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ;
Αναμένεται να προκύψουν εμπορικές ευκαιρίες για ορισμένα αγροδιατροφικά προϊόντα, όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το χοίρειο κρέας, ο οίνος και άλλα ποτά, καθώς και τα μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα διατροφής.
Στο φιλόδοξο σενάριο, οι εξαγωγές μεταποιημένων προϊόντων προς όλες τις χώρες αυξάνονται κατά 2,1% (1,3 δισ. ευρώ) σε σύγκριση με το βασικό σενάριο του 2032, του οίνου και των ποτών (και του καπνού) κατά 1,6% (654 εκατ. ευρώ) και των γαλακτοκομικών προϊόντων κατά 4,8% (780 εκατ. ευρώ). Επίσης, οι εξαγωγές χοιρινού κρέατος θα αυξηθούν κατά 5,4% (566 εκατομμύρια ευρώ) σύμφωνα με το φιλόδοξο σενάριο, που αντιστοιχεί σε περίπου 118 000 τόνους σε ισοδύναμο βάρους σφαγίου.
Εξαγωγές γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ, ανά εμπορικό εταίρο και σενάριο (2032, εκατομμύρια EUR) @ ΕΕ, 2024
Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι τομείς, όπως το βόειο κρέας, το πρόβειο κρέας, τα πουλερικά, το ρύζι και η ζάχαρη, αναμένεται να αντιμετωπίσουν αυξημένο ανταγωνισμό από τους 10 εταίρους της ΣΕΣ.
Οι τιμές εισαγωγών για τους τομείς του κρέατος εκτιμάται ότι θα αυξηθούν, με δυνητικές αυξήσεις έως και 3,9% (6.000 τόνοι) για το πρόβειο κρέας, 24% (91.000 τόνοι) για το βόειο κρέας και 28,3% (274.000 τόνοι) για τα πουλερικά στο φιλόδοξο σενάριο. Οι αυξήσεις αυτές αποδίδονται κυρίως στις αυξημένες εισαγωγές από τη Mercosur, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και την Ταϊλάνδη.
Κατά συνέπεια, η παραγωγή της ΕΕ σε όλους τους τομείς κρέατος αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς (κατά περίπου 1-2%, ανάλογα με τον τομέα). Αυτό θα οδηγήσει σε παρόμοια τάση στις εγχώριες τιμές παραγωγού, όπου οι τιμές παραγωγού για όλους τους τομείς του κρέατος – εκτός από το χοίρειο κρέας – θα μειωθούν.
Για το βόειο κρέας, οι τιμές παραγωγού προβλέπεται να μειωθούν κατά περίπου 2,4% και στα δύο σενάρια, και για τα πρόβατα κατά 2,7% στο φιλόδοξο σενάριο (1,9% στο συντηρητικό), ενώ οι τιμές παραγωγού πουλερικών δεν επηρεάζονται σχεδόν. Για το χοίρειο κρέας στο φιλόδοξο σενάριο, η τιμή αυξάνεται κατά 1,3% (στο συντηρητικό κατά 0,4%).
Ο σχετικά χαμηλός αντίκτυπος στην παραγωγή και τις τιμές της ΕΕ οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι αυτές οι αυξήσεις των εισαγωγών είναι πολύ μικρότερες από τους συνολικούς όγκους παραγωγής της ΕΕ.
Οι εισαγωγές ζάχαρης προβλέπεται να αυξηθούν κατά 13% (200.000 τόνοι), ασκώντας μικρότερο αντίκτυπο στην εγχώρια παραγωγή και τις τιμές παραγωγού. Ο τομέας του ρυζιού αναμένεται επίσης να αντιμετωπίσει κάποια μείωση της παραγωγής και των τιμών παραγωγού στην ΕΕ και να αυξήσει τις εισαγωγές.
Εισαγωγές γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ, ανά εμπορικό εταίρο και σενάριο (2032, εκατομμύρια ευρώ) @ ΕΕ, 2024
Η εμπορική ατζέντα του Ηνωμένου Βασιλείου
Το Ηνωμένο Βασίλειο υπέγραψε πρόσφατα συμφωνίες με την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία και εισήλθε στη διαδικασία προσχώρησης για τη Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για την Εταιρική Σχέση του Ειρηνικού (CPTPP). Οι συμφωνίες αυτές θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις εξαγωγικές ευκαιρίες της ΕΕ στις αγορές γεωργικών προϊόντων διατροφής του Ηνωμένου Βασιλείου, ιδίως βοείου και πρόβειου κρέατος.
Το εμπορικό θεματολόγιο του Ηνωμένου Βασιλείου θα έχει ορισμένες μικρές αρνητικές επιπτώσεις στις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ στο σύνολό τους, αλλά σημαντικές για ορισμένους ευαίσθητους τομείς. Ωστόσο, αυτός ο αρνητικός αντίκτυπος μπορεί να μετριαστεί με ΣΕΣ της ΕΕ, ιδίως στο πλαίσιο μιας φιλόδοξης προσέγγισης ελευθέρωσης.
Ο θετικός αντίκτυπος στο εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ που απορρέει από τις 10 ΣΕΣ αντισταθμίζει τις απώλειες από το εμπορικό θεματολόγιο του Ηνωμένου Βασιλείου στο φιλόδοξο σενάριο, διατηρώντας θετικό εμπορικό ισοζύγιο (40 εκατ. ευρώ). Σύμφωνα με το συντηρητικό σενάριο, το θετικό εμπορικό ισοζύγιο από τις 10 ΣΕΣ δεν θα αντισταθμίσει πλήρως τον αντίκτυπο από την εμπορική ατζέντα του Ηνωμένου Βασιλείου και το συνδυασμένο αποτέλεσμα στο εμπορικό ισοζύγιο θα είναι αρνητικό (-213 εκατ. ευρώ).
Έτσι, υιοθετώντας μια φιλόδοξη προσέγγιση ΣΕΣ, η ΕΕ μπορεί να αντισταθμίσει καλύτερα το μικρό εμπορικό έλλειμμα που δημιουργείται από το εμπορικό θεματολόγιο του Ηνωμένου Βασιλείου, ανοίγοντας ευκαιρίες αγοράς σε άλλες χώρες.
Η μελέτη αποτελεί την τρίτη ανάλυση του ΚΚΕρ σχετικά με τον σωρευτικό οικονομικό αντίκτυπο των επικείμενων συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών της ΕΕ. Οι προηγούμενες μελέτες δημοσιεύθηκαν το 2016 και το 2021 και κάλυψαν επίσης τις εμπορικές συμφωνίες με τον Καναδά, την Ιαπωνία και το Βιετνάμ, οι οποίες ισχύουν επί του παρόντος. Αυτές, καθώς και άλλες συμφωνίες, όπως αυτές με τη Νότια Κορέα και την Ουκρανία, που ισχύουν εδώ και πολύ καιρό, ενσωματώνονται στο βασικό σενάριο του 2032.
Ένα διαδραστικό ενημερωτικό γράφημα συμπληρώνει την επιστημονική έκθεση ως εργαλείο για την οπτικοποίηση όλων των αποτελεσμάτων του μοντέλου που περιλαμβάνονται στη μελέτη.
