Φυσικές καταστροφές: πράσινο φως για περαιτέρω βοήθεια στα κράτη που πλήττονται

Οι εκπρόσωποι των κρατών μελών στην Ειδική Επιτροπή Γεωργίας ενέκριναν την παροχή περαιτέρω βοήθειας σε χώρες της ΕΕ που επλήγησαν από πρόσφατες πρωτοφανείς φυσικές καταστροφές μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ).

Η πρόταση αποτελεί άμεση απάντηση στις πρόσφατες καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα και αφορά τροποποιήσεις του κανονισμού που διέπει το ΕΓΤΑΑ. Μόλις εγκριθεί επίσημα και τεθεί σε ισχύ ο τροποποιημένος κανονισμός, τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερη ευελιξία για την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης σε γεωργούς, δασοκαλλιεργητές και επιχειρήσεις που πλήττονται από φυσικές καταστροφές

Κύρια στοιχεία

Χάρη στην πρόταση, τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να επαναπρογραμματίσουν τα μη δεσμευμένα κονδύλια του ΕΓΤΑΑ που απομένουν από την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 για την ταχεία παροχή βοήθειας έκτακτης ανάγκης σε γεωργούς, δασοκαλλιεργητές και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που πλήττονται από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα και έχουν συμβεί από την 1η Ιανουαρίου 2024.

Η συνδρομή μπορεί να χρηματοδοτηθεί κατά 100% από αχρησιμοποίητα κονδύλια της ΕΕ από το ΕΓΤΑΑ 2014-2020 και θα έχει τη μορφή κατ' αποκοπή ποσών ύψους 42 000 ευρώ κατ' ανώτατο όριο ανά δικαιούχο. Η πρόταση δεν τροποποιεί τις υφιστάμενες δημοσιονομικές δεσμεύσεις, πράγμα που σημαίνει ότι είναι δημοσιονομικά ουδέτερη.

Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα έχουν την ευελιξία να θεσπίσουν και να ενισχύσουν μέτρα για την αποκατάσταση του παραγωγικού δυναμικού των πληγεισών γεωργικών εκμεταλλεύσεων και δασών.

Η πρόταση μειώνει επίσης τον διοικητικό φόρτο τόσο για τους δικαιούχους συνδρομής του ΕΓΤΑΑ όσο και για τις εθνικές διοικήσεις.

Μόλις εγκριθεί ο κανονισμός, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θα πρέπει να αποφασίσουν πόση χρηματοδότηση θα κινητοποιήσουν για την αντιμετώπιση πρόσφατων καταστροφών, ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες τους. Στη συνέχεια, θα πρέπει να υποβάλουν τροποποιήσεις του προγράμματος στην Επιτροπή για επανεξέταση και έγκριση.

Επόμενα βήματα

Η πρόταση θα πρέπει τώρα να εγκριθεί από την ολομέλεια του Κοινοβουλίου.

Στη συνέχεια, ο κανονισμός θα εκδοθεί τυπικά από το Συμβούλιο, θα υπογραφεί από τους αντιπροσώπους του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου και θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα. Αρχίζει να ισχύει την ημέρα της δημοσίευσής της.

Το σύντομο χρονικό διάστημα μεταξύ της δημοσίευσης της πρότασης από την Επιτροπή (21 Οκτωβρίου 2024) και της προβλεπόμενης έναρξης ισχύος της έως το τέλος του έτους δείχνει ότι τα τρία θεσμικά όργανα δεσμεύονται να αντιμετωπίσουν γρήγορα τις απώλειες εισοδήματος που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι γεωργοί και δασοκόμοι λόγω των πρόσφατων καταστροφικών καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα.

Ιστορικό

Η πρόταση της Επιτροπής αποτελεί άμεση απάντηση στις καταστροφικές πλημμύρες που έπληξαν την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και στις πυρκαγιές που κατέστρεψαν τη Νότια Ευρώπη το 2024. Αυτές είχαν καταστροφικές συνέπειες για τους πληθυσμούς που ζουν και εργάζονται σε αυτές τις περιοχές και οδήγησαν σε τεράστιες απώλειες εισοδήματος για τους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας.

Παράλληλα, η Επιτροπή πρότεινε επίσης τροποποιήσεις των κανονισμών που διέπουν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ), καθώς και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Plus (ΕΚΤ+), για την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027. Αυτό αποτελεί μέρος της ευρύτερης αντίδρασης της ΕΕ που προσφέρει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να λάβουν στήριξη μετά από κλιματικές καταστροφές. Αυτή η χωριστή πρόταση βρίσκεται επίσης επί του παρόντος στο στάδιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας.

Επιπλέον, τα στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ (2023-2027) στηρίζουν επενδύσεις που αποσκοπούν στην αποκατάσταση του γεωργικού ή δασοκομικού δυναμικού μετά από φυσικές καταστροφές, δυσμενή κλιματικά φαινόμενα ή καταστροφικά συμβάντα. Αυτό περιλαμβάνει μέτρα που συμβάλλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν, με προϋπολογισμό 93 δισεκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2023-2027.

Η ΚΓΠ για την περίοδο 2023-2027 περιλαμβάνει επίσης γεωργικό αποθεματικό ύψους τουλάχιστον 450 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, προκειμένου να βοηθήσει τους γεωργούς να αντιμετωπίσουν διαταραχές της αγοράς ή έκτακτα γεγονότα που επηρεάζουν τη γεωργική παραγωγή ή διανομή. Τα τελευταία χρόνια, το αποθεματικό έχει αναπτυχθεί σε πολλές περιπτώσεις για την άμεση στήριξη των γεωργών που πλήττονται από εξαιρετικά δυσμενή κλιματικά φαινόμενα.