Οι τοπικές ποικιλίες δημιουργήθηκαν από άγρια είδη που εξημέρωσε ο άνθρωπος σε συγκεκριμένες περιοχές. Οι ποικιλίες αυτές διαδόθηκαν σε άλλους τόπους και προσαρμόστηκαν σε νέα περιβάλλοντα με τη χρήση διαφορετικών καλλιεργητικών τεχνικών.
Στην πορεία του χρόνου ο συνδυασμός αυτών και άλλων παραγόντων συντέλεσε στην δημιουργία μιας μεγάλης αγροτικής βιοποικιλότητας. Με τις αλλαγές, όμως, που σημειώθηκαν το 19ο αιώνα στην κοινωνία και την οικονομία η βιοποικιλότητα αυτή άρχισε να χάνεται και μάλιστα με ραγδαίους ρυθμούς. Παρ’ όλα αυτά σήμερα εξακολουθούν να δημιουργούνται νέες τοπικές ποικιλίες είτε με την εξέλιξη των παλαιών είτε με την εξημέρωση λαχανευόμενων και άλλων ειδών.
Οι τοπικές ποικιλίες αφορούν όλα τα γεωργικά είδη, όπως τα σιτηρά, το αμπέλι, τα οπωροφόρα αλλά και τα καλλωπιστικά.
Οι τοπικές ποικιλίες δεν παραπέμπουν μόνο στα φυτά και τα προϊόντα τους. Ενσωματώνουν επιπλέον την ιστορία και τον πολιτισμό των τοπικών κοινωνιών που τις δημιούργησαν, αλλά και τη γνώση που αυτές αποκτήσανε από την καλλιέργεια και την χρήση τους.
Γιατί τοπικές ποικιλίες σήμερα;
Τις τελευταίες δεκαετίες η αξία των τοπικών ποικιλιών επανεκτιμάται διεπιστημονικά.
Λόγω των ποιοτικών και ποικίλων χαρακτηριστικών τους (γεύση, άρωμα) πολλές από αυτές γίνονται περιζήτητες έτσι ώστε η παραγωγή και μεταποίηση τους να συμβάλει στην ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών. Οι οίνοι από το Ξινόμαυρο Νάουσας, το λάδι από την ποικιλία Κορωνέικη, τις ελιές Χαλκιδικής, τα φασόλια Πρεσπών, η Τσακώνικη μελιτζάνα, τα μανταρίνια Χίου, η φάβα Σαντορίνης αποτελούν λίγα αλλά χαρακτηριστικά παραδείγματα για τις δυνατότητες των τοπικών ποικιλιών. Φυσικά η καλλιέργεια των τοπικών ποικιλιών έχει τα δικά της όρια, όπως την ευπάθεια των προϊόντων, την μικρή παραγωγή - σε ορισμένες περιπτώσεις-, την δυσκολία προσαρμογής τους σε εντατικά συστήματα παραγωγής.
Στην κατ’ εξοχήν αγροτοκτηνοτροφική Αιτωλοακαρνανία οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν τις δεκαετίες που προηγήθηκαν δεν επέτρεψαν, παρά τις συστηματικές προσπάθειες της Ένωσης Αγρινίου, την ανάδειξη σειράς προϊόντων που θα μπορούσε και θα έπρεπε να έχουν «ταυτότητα» και να αποτελούν σήμερα σήμα κατατεθέν για τον τόπο, προσδίδοντας κύρος, αναγνωσιμότητα, άλλα πρόσθετα έσοδα για τον παραγωγό.
Τα μοναδικά προϊόντα ΠΟΠ της Αιτωλοακαρνανίας είναι η Φέτα, η Κεφαλογραβιέρα και το Αυγοτάραχο Μεσολογγίου. Δυστυχώς, δεν κατέστη δυνατό να πιστοποιηθεί ούτε καν η Χονδροελιά Αγρινίου ή η μοναδική λιμναία αθερίνα της Τριχωνίδας ή το αλάτι των αλυκών του Μεσολογγίου και η τοπική ποικιλία της Μαλαγουζιάς, που εξ ορισμού θα έπρεπε να είναι ΠΟΠ.
Στόχος της Ένωσης Αγρινίου είναι η επαφή και αναβίωση της πλούσιας αγροτικής παράδοσης που διαθέτει ο τόπος, η προβολή και η ανάδειξη των τοπικών παραδοσιακών προϊόντων, με την ελιά, βεβαίως, να βρίσκεται στο επίκεντρο.
Οι Επιστημονικές Συναντήσεις για τις τοπικές ποικιλίες
Οι Επιστημονικές αυτές Συναντήσεις - μια πρωτοβουλία επιστημόνων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων - σκοπό τους έχουν να προβάλουν το σχετικό έργο της επιστημονικής κοινότητας σε ένα ευρύτερο ακροατήριο, να παρουσιάσουν το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις τοπικές ποικιλίες και να φέρουν σε επαφή όλους όσους συμμετέχουν τόσο στην παραγωγική διαδικασία όσο και στην διάθεση τους.
Η 3η Επιστημονική Συνάντηση για τις τοπικές ποικιλίες θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου στις 8.30 το πρωί στο Συνεδριακό Κέντρο στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην Ιερά Οδό 75. Θα διερευνήσει μία μεγάλη ενότητα που περιλαμβάνει τα οπωροκηπευτικά, το αμπέλι και την ελιά. Εδώ ο ρόλος των τοπικών ποικιλιών είναι πολυδιάστατατος.
Ξεκινάει από τον οικιακό κήπο, όπου οι γυναίκες κυρίως είναι οι θεματοφύλακες των τοπικών ποικιλιών κηπευτικών και φτάνει στην εξαγωγή των ελληνικών ελαιόλαδων και οίνων στο εξωτερικό.
Οι οίνοι του Σαντορινιού αμπελώνα, οι ποικιλίες αμπέλου: Ξινόμαυρο Νάουσας, Σκλάβα, Κορινθιακή Σταφίδα, οι πράσινες χονδροελιές Χαλκιδικής, τα ελαιόλαδα από την Κορωνέικη ελιά, συνθέτουν ένα δυναμικό μεγάλης πολιτιστικής και οικονομικής σημασίας. Σε αυτά μπορούν να προστεθούν το εκλεκτό ντοματάκι Σαντορίνης, τα σκόρδα Βύσσας, το ρόδι Ερμιόνης, τα ξηρά σύκα Κύμης, Καλαμάτας κ.ά.
Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει, μεταξύ των άλλων, ομιλίες για τα οπωροκηπευτικά στο Βυζάντιο, το θεσμικό πλαίσιο εγγραφής των τοπικών ποικιλιών κηπευτικών στον Εθνικό Κατάλογο, τον πλούτο των ποικιλιών στα οπωροκηπευτικά, αμπέλι και ελιά και παραδείγματα επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν τοπικές ποικιλίες.
Παράλληλα θα λειτουργεί έκθεση ζωγραφικής του Εμ. Βάθη που ανήκει στο Γ.Π.Α και απεικονίζει τοπικές ποικιλίες και έκθεση φωτογραφίας για το ντοματάκι Σαντορίνης.
Η συμμετοχή είναι δωρεάν
Θα διευκολύνετε ιδιαίτερα την οργάνωση της Συνάντησης αν στείλετε την δήλωση συμμετοχής σας στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση: bebeli@aua.gr
Δήλωση Συμμετοχής
Επώνυμο:
Όνομα:
Επαγγελματική ιδιότητα/φορέας:
Επικοινωνία (ταχυδρομική ή/και ηλεκτρονική δ/νση):
