Το έργο LIFE Olivares Vivos συνδέει τη γεωργία με τη βιοποικιλότητα.
Οι ελαιώνες εκτείνονται σε σχεδόν πέντε εκατομμύρια εκτάρια στην ΕΕ και αποτελούν μία από τις κύριες καλλιέργειες στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.
Με σχεδόν 1,9 εκατομμύρια ελαιώνες, ο ελαιοκομικός τομέας αποτελεί ζωτική πηγή απασχόλησης και οικονομικής δραστηριότητας σε πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες.
Η οικολογική κατανομή των ελαιώνων καθορίζει τα όρια αυτής της οικολογικής περιοχής. Η ελιά διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, οι ελαιώνες αποτελούν ζωτικό στοιχείο των πράσινων υποδομών, συνδέοντας περιοχές υψηλής αξίας διατήρησης. Η εντατική καλλιέργεια της καλλιέργειας, ωστόσο, έχει οδηγήσει στην επιδείνωση αυτής της λειτουργίας.
Το έργο είχε ως στόχο να σχεδιάσει και να πιστοποιήσει ελαιώνες φιλικούς προς τη βιοποικιλότητα. Οι αρχικές προσδοκίες ξεπεράστηκαν: Το LIFE Olivares Vivos έχει καταστεί διεθνές σημείο αναφοράς για τη φιλική προς τη βιοποικιλότητα γεωργία, εν μέρει με τη διεξαγωγή της μεγαλύτερης επιστημονικής μελέτης στον κόσμο για τη βιοποικιλότητα στους ελαιώνες.
Το έργο LIFE Olivares Vivos στόχευε στον καθορισμό ενός καινοτόμου μοντέλου ελαιοκαλλιέργειας με υψηλή αξία επίδειξης. Το μοντέλο θα είναι γεωργικά, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμο, συμβάλλοντας παράλληλα στην ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας στην ΕΕ έως το 2020.
Συγκεκριμένα, οι βασικοί στόχοι του έργου ήταν οι εξής:
▪ Καθιέρωση τύπων κερδοφορίας με βάση την προστιθέμενη αξία για τους καταναλωτές (βιοποικιλότητα) για να συμβάλει στον περιορισμό της εγκατάλειψης της παραδοσιακής ελαιοκαλλιέργειας
▪ Ανάπτυξη ενός επιστημονικά τεκμηριωμένου συστήματος πιστοποίησης γεωργικών προϊόντων διατροφής που θα συνδέει την παραγωγή πετρελαίου με την ανάκτηση της βιοποικιλότητας
▪ Να δείξει ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη, ιδίως οι γεωργοί, μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα και να προωθήσει την ενσωμάτωση και την ενεργό συμμετοχή τους σε μια τέτοια στρατηγική
▪ Παροχή αποτελεσματικής λύσης στην οικονομική και περιβαλλοντική κρίση που πλήττει την παραδοσιακή ελαιοκαλλιέργεια
▪ Βελτίωση των οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται από την ελαιοκαλλιέργεια μέσω δράσεων αποκατάστασης και δημιουργίας πράσινης υποδομής σε αγροτεμάχια επίδειξης και καθορισμός στρατηγικών αποκατάστασης που είναι τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά βιώσιμες και αποτελεσματικές
▪ Συμβολή στην ενσωμάτωση της βιοποικιλότητας στη γεωργία της ΕΕ και επίδειξη της δυνατότητας εναρμόνισης του περιβάλλοντος, της οικονομίας και της γεωργίας
▪ Παροχή αποδεδειγμένων και χρήσιμων πληροφοριών για τη στήριξη μέτρων για την επίτευξη των στόχων της ΚΓΠ, της πληρωμής για περιβαλλοντικές υπηρεσίες και του σχεδιασμού γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων
▪ Ενημέρωση των πολιτών για την κοινωνικοοικονομική και περιβαλλοντική σημασία της ελαιοκαλλιέργειας στην ΕΕ
▪ Επίδειξη του ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν οι πολίτες ως καταναλωτές σε στρατηγικές για την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας στην ΕΕ
▪ Να δείξουν ότι η ενσωμάτωση των κοινωνικοπολιτιστικών αξιών και των περιβαλλοντικών αξιών αποτελεί ένα βήμα προς την πολυλειτουργικότητα των γεωργικών συστημάτων και
▪ Καθιέρωση συνεργασίας με άλλες ελαιοκομικές περιοχές εκτός της ΕΕ.
Η ομάδα του έργου LIFE Olivares Vivos καθόρισε ένα καινοτόμο φιλικό προς τη βιοποικιλότητα μοντέλο ελαιοκαλλιέργειας που είναι γεωργικά, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμο, με υψηλή αξία επίδειξης.
Ειδικότερα, το έργο:
▪ Δημιούργησε 20 ελαιώνες επίδειξης (3.604 εκτάρια σε διαχείριση γης).
▪ Διεξήγαγε 15.248 έρευνες, με 595.130 καταχωρήσεις χλωρίδας και πανίδας.
Καταγράφηκαν 180 είδη πτηνών, 61 είδη μυρμηγκιών, 204 είδη μελισσών και 775 είδη φυτών (που αντιπροσωπεύουν, αντίστοιχα, το 1/3, 1/5, 1/5 και 1/10 όλων των ταξινομικών κατηγοριών πτηνών, μυρμηγκιών, μελισσών και φυτών που έχουν καταγραφεί στην Ιβηρική Χερσόνησο, την περιοχή με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στην ΕΕ). Επιπλέον, ένα είδος φυτού (Linaria qartobensis) ανακαλύφθηκε σε έναν ελαιώνα έργου.
▪ Διοργάνωσε 19 κατασκηνώσεις εθελοντισμού, 7 ημέρες εθελοντισμού και συμμετείχαν 226 εθελοντές από 10 χώρες στις δραστηριότητες του έργου (λαμβάνοντας μέση βαθμολογία 9,2 στα 10 στις αξιολογήσεις των συμμετεχόντων).
▪ Φύτεψε 32.000 ξυλώδη φυτά, 18.500 m2 αυτοφυών αγρωστωδών και 17 000 m2 κριθαριού, και δημιούργησε 11 λίμνες για αμφίβια, 30 γούρνες νερού, 406 φωλιές, 20 κούρνιες για αρπακτικά πουλιά, 77 κουτιά νυχτερίδων, 45 κουτιά κουκουβάγιας/μικρού μεγέθους αρπακτικά, 23 πέτρινους τοίχους και 190 ξενοδοχεία εντόμων.
▪ Διεξήγαγε 3.200 έρευνες μεταξύ extra virgin καταναλωτές ελαιολάδου που δεσμεύονται για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, από τέσσερις χώρες (Ισπανία, Γερμανία, Δανία και Ηνωμένο Βασίλειο).
▪ Παρήγαγε 334 ειδήσεις, 50 ηλεκτρονικά ενημερωτικά δελτία και προσέγγισε ένα δυνητικό κοινό 66,7 εκατομμυρίων ανθρώπων μέσω των κοινωνικών μέσων και άλλων καναλιών επικοινωνίας.
▪ Πραγματοποίησε συνεντεύξεις με 1.250 ελαιοκαλλιεργητές σε 88 δήμους της Ανδαλουσίας για να λάβει τις απόψεις τους σχετικά με τη σχέση μεταξύ βιοποικιλότητας και γεωργίας και την αποτελεσματικότητα των δράσεων του έργου, οι οποίες συνοψίστηκαν σε έκθεση.
Συμμετείχαν 66 δήμοι στο REMOV (δίκτυο δήμων Olivares Vivos) και περισσότερα από 1.150 άτομα (κυρίως γεωργοί), σε εκδηλώσεις που διοργάνωσε το έργο Olivares Vivos στο πλαίσιο του δικτύου.
Συμμετείχαν τουλάχιστον 2.700 μαθητές στη σχολική εκστρατεία Olivares Vivos, ενώ άλλοι 86.000 μαθητές έμαθαν για τη βιοποικιλότητα των ελαιώνων.
▪ Έδωσε 21 διαλέξεις ή/και αφίσες σε συνέδρια, 5 ενημερωτικές ημερίδες, 9 άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, 34 ομιλίες σε εκδηλώσεις, 5 άρθρα σε περιοδικά εκλαϊκευμένης επιστήμης και 2 τεχνικά σεμινάρια και ένα τελικό συνέδριο.
Ως αποτέλεσμα αυτών των δράσεων, περισσότεροι από 700 ελαιοκαλλιεργητές εξέφρασαν ενδιαφέρον για τη μετατροπή των αγροκτημάτων τους στο φιλικό προς τη βιοποικιλότητα μοντέλο Olivares Vivos.
Επιπλέον, η ομάδα του έργου μετέφερε επιστημονική γνώση σε ένα σύστημα γεωργοπεριβαλλοντικής πιστοποίησης και ανέπτυξε μια σφραγίδα για ελαιώνες και εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα (EVOO), που έχουν αυξήσει τη βιοποικιλότητά τους. Το καθεστώς αυτό συμβάλλει στη βελτίωση της κερδοφορίας των γεωργών, κυρίως μέσω της διαφοροποίησης και της προστιθέμενης αξίας.
Με αυτόν τον τρόπο, το Olivares Vivos έχει γίνει το πρώτο αγροδιατροφικό προϊόν στην Ευρώπη που πιστοποιεί την ανάκτηση της βιοποικιλότητας.
Επίσης, το έργο έχει εκπονήσει μια σειρά εκθέσεων και άλλων δημοσιεύσεων.
