Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την αύξηση των δασμών στις εισαγωγές στην ΕΕ σιτηρών, ελαιούχων σπόρων και παράγωγων προϊόντων (στο εξής: προϊόντα σιτηρών) από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, συμπεριλαμβανομένων του σίτου, του αραβοσίτου και του αλεύρου ηλιόσπορου.
Οι δασμοί αυτοί, μολονότι είναι αρκετά υψηλοί για να περιορίσουν στην πράξη τις εν λόγω εισαγωγές στην ΕΕ, δεν θα επηρεάσουν τις εξαγωγές προς τρίτες χώρες.
Τα μέτρα έχουν σχεδιαστεί για την επίτευξη διαφόρων στόχων:
• για να αποτρέψουν την αποσταθεροποίηση της αγοράς της ΕΕ μέσω τυχόν σημαντικού μελλοντικού αναπροσανατολισμού των ρωσικών προϊόντων σιτηρών προς την αγορά της ΕΕ. Ειδικότερα, η γεωργική κοινότητα της ΕΕ έχει εκφράσει ανησυχίες για τον κίνδυνο αυτό — ο ρόλος της Ρωσίας ως κορυφαίου εξαγωγέα σιτηρών παγκοσμίως, σε συνδυασμό με την προθυμία της να χρησιμοποιεί τις εξαγωγές τροφίμων ως γεωπολιτικό εργαλείο, δείχνουν ότι πρόκειται για υψηλό κίνδυνο.
• για να αντιμετωπίσουν τις ρωσικές εξαγωγές παράνομα οικειοποιημένων σιτηρών που παράγονται στα εδάφη της Ουκρανίας, ορισμένα από τα οποία έχουν εξαχθεί παράνομα στην αγορά της ΕΕ με εσκεμμένα παραπλανητική σήμανση ως «ρωσικά». Οι δασμοί που προτείνονται σήμερα θα διασφαλίσουν ότι αυτή η μέθοδος παράνομων εξαγωγών δεν θα είναι πλέον επικερδής.
• για να αποτρέψουν τη Ρωσία να χρησιμοποιήσει τα έσοδα από τις εξαγωγές προς την ΕΕ —τόσο ρωσικών όσο και παρανόμως οικειοποιημένων ουκρανικών προϊόντων σιτηρών— για τη χρηματοδότηση του επιθετικού πολέμου της κατά της Ουκρανίας. Δεδομένου ότι η Ρωσία εξήγαγε τέτοια προϊόντα αξίας περίπου 1,3 δισ. ευρώ στην ΕΕ το 2023, οι εν λόγω δασμοί της ΕΕ θα αποκλείσουν άλλη μία σημαντική πηγή κέρδους για τη ρωσική οικονομία και, κατ' επέκταση, τη ρωσική πολεμική μηχανή.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε σχετικά: «Προτείνουμε την επιβολή δασμών σε αυτές τις ρωσικές εισαγωγές προκειμένου να μετριαστεί ο αυξανόμενος κίνδυνος για τις αγορές μας και τους γεωργούς μας. Οι δασμοί θα μειώσουν την ικανότητα της Ρωσίας να εκμεταλλεύεται την ΕΕ προς όφελος της πολεμικής της μηχανής. Και παραμένουμε προσηλωμένοι στη διατήρηση της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας, ιδίως για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Επιτυγχάνουμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ της στήριξης της οικονομίας μας και των γεωργικών κοινοτήτων. Ταυτόχρονα, διατηρούμε την ακλόνητη στήριξή μας προς την Ουκρανία».
Οι αυξημένοι δασμοί θα εφαρμοστούν και στη Λευκορωσία, δεδομένων των στενών πολιτικών και οικονομικών δεσμών της χώρας με τη Ρωσία. Επιπλέον, με τη συμπερίληψη της Λευκορωσίας στο νέο μέτρο, η ΕΕ θα εμποδίσει τη Ρωσία να χρησιμοποιήσει τη Λευκορωσία για να παρακάμψει τους νέους δασμούς και να διοχετεύσει τα προϊόντα της στην αγορά της ΕΕ.
Η διαμετακόμιση σιτηρών, ελαιούχων σπόρων και παράγωγων προϊόντων από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία σε τρίτες χώρες δεν επηρεάζεται από τη σημερινή πρόταση. Αυτό δείχνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει πλήρως προσηλωμένη στην προώθηση της επισιτιστικής ασφάλειας σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδίως όσον αφορά τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Πάνω από δύο χρόνια μετά την έναρξη του εκτεταμένου, επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η Ευρώπη είναι ενωμένη και αποφασισμένη να συνεχίσει να υπερασπίζεται τις αξίες μας και τις θεμελιώδεις αρχές μας. Η ΕΕ στέκεται αταλάντευτα στο πλευρό της Ουκρανίας και του λαού της και θα συνεχίσει να στηρίζει σθεναρά την οικονομία, καθώς και την κοινωνία, τις ένοπλες δυνάμεις και τη μελλοντική ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, για όσο καιρό χρειαστεί.
Επόμενα βήματα
Η πρόταση θα εξεταστεί τώρα από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι δασμοί, μόλις εγκριθούν από το Συμβούλιο, θα εφαρμοστούν αμέσως.
