Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που εμφανίζεται στα φυτά του κήπου και ιδιαίτερα στη ντομάτα κάθε καλοκαίρι είναι ο τετράνυχος, μια μικροσκοπική "αράχνη" που δημιουργεί σημαντικές ζημιές.
Πολλοί νομίζουν ότι ο τετράνυχος είναι έντομο, ωστόσο ανήκει στα ακάρεα και έχει πιο πολύ συγγένεια με την οικογένεια των αραχνών. Υπάρχουν εκατοντάδες είδη τετράνυχου με πιο γνωστούς τον κόκκινο και τον κίτρινο με τον δεύτερο να προσβάλλει ως συνήθως τις ντομάτες.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ – ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Αυτό που το ξεχωρίζει το συγκεκριμένο άκαρι είναι οι δύο μαύρες κηλίδες στην ράχη του σώματος τους. Συνήθως εντοπίζονται σε ομάδες, σπάνια θα δούμε μεμονωμένα άτομα. Μεταφέρεται πολύ εύκολα από περιοχή σε περιοχή με τον άνεμο. Έχει πολλές γενεές στην διάρκεια του καλοκαιριού και όταν ευνοούν οι συνθήκες ο βιολογικός κύκλος του εντόμου μπορεί να είναι 8-12 ημέρες. Το κάθε άκαρι γεννά 120-150 αυγά. Ο τετράνυχος ευνοείται από τον ξηρό και ζεστό καιρό, την περίοδο του καλοκαιριού, και πολλαπλασιάζεται όταν η θερμοκρασία υπερβαίνει τους 25°C.
Σε αυτές τις συνθήκες αναπτύσσει μεγάλους πληθυσμούς, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στα φύλλα της ντομάτας. Η προσβολή των φυτών από τον τετράνυχο γίνεται πιο έντονη σε συνθήκες πυκνής φύτευσης και κακού αερισμού ενώ αξίζει να αναφέρουμε ότι τα φυτά που δεν ποτίζονται επαρκώς και παρουσιάζουν έλλειψη νερού είναι πιο ευάλωτα στην προσβολή. Αντίθετα σε θερμοκρασίες μικρότερες των 25°C και σχετική υγρασία μεγαλύτερη από 50%, ο ρυθμός αναπαραγωγής του τετράνυχου μειώνεται σημαντικά.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα κύρια συμπτώματα που εμφανίζονται στα φυτά που έχουν προσβληθεί από τετράνυχο είναι τα εξής:
1) Πρώτο χαρακτηριστικό σημάδι της προσβολής από τετράνυχο είναι οι μεταξένιοι αραχνοειδείς ιστοί που σχηματίζονται στα φύλλα και στα άνθη των φυτών.
2) Κατά την προσβολή του τετράνυχου, στην επάνω επιφάνεια των φύλλων των φυτών παρουσιάζεται ένα χαρακτηριστικό κιτρίνισμα.
3) Σε έντονη προσβολή από τετράνυχο, παρατηρούμε τα φύλλα των φυτών να καρουλιάζουν και να ξεραίνονται, σαν να έχει περάσει φλόγιστρο και να τα έχει κάψει.
4) Τα φυτά που έχουν προσβληθεί από τετράνυχο σταδιακά χάνουν τα φύλλα τους.
Προσοχή: Τα φύλλα της ντομάτας μπορεί να καρουλιάσουν και από άλλες αιτίες. Γι αυτό πέραν των συμπτωμάτων που προανέφερα καλό είναι με ένα μεγεθυντικό φακό κατά τη διάρκεια του μεσημεριού που έχει υψηλές θερμοκρασίες και κινείται ο τετράνυχος να κόψουμε ένα φύλλο και να ελέγξουμε από την ανάποδη μεριά του αν υπάρχουν κινούμενες μορφές.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ
Για τη βιολογική καταπολέμηση του τετράνυχου, σκονίζουμε με θειάφι γύρω από τις ρίζες των φυτών. Εναλλακτικά, ψεκάζουμε με βρέξιμο θειάφι πάνω στα φύλλα των φυτών για προστασία. Ο ψεκασμός με θειάφι γίνεται όταν η θερμοκρασία είναι κάτω από 30°C, καθώς σε υψηλές θερμοκρασίες ενδέχεται να προκληθούν εγκαύματα. Εκτός από το θειάφι, για την αντιμετώπιση του τετράνυχου μπορούμε να ψεκάσουμε το φύλλωμα και τους καρπούς των φυτών με θερινό πολτό που είναι ίσως το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο βιολογικό εντομοκτόνο-ακαρεοκτόνο. Δεν πρέπει επίσης η θερμοκρασία να ξεπερνά του 30°C. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι οι ψεκασμοί να γίνονται προληπτικά κάθε 2 εβδομάδες αν θέλουμε να εξασφαλίσουμε καλύτερα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του τετράνυχου στα φυτά μας.
ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ
Σε περίπτωση που δεν έχουμε αποτέλεσμα με τους παραπάνω τρόπους θα πρέπει δυστυχώς να ξεκινήσουμε χημική καταπολέμηση ψεκάζοντας με εντομοκτόνα (κατά προτίμηση χαμηλής τοξικότητας) και ακαρεοκτόνα. Η αμπαμεκτίνη είναι εντομοκτόνο-ακαρεοκτόνο στομάχου και επαφής, που προκαλεί παράλυση στα έντομα, με αποτέλεσμα το θάνατό τους από ασιτία. Ο ψεκασμός θα πρέπει να γίνεται μεσημεριανές ώρες για καλύτερα αποτελέσματα.
Τέλος η σωστή επιλογή των φυτοφαρμάκων σε σχέση με το στάδιο συγκομιδής, το χρόνο ασφάλειας και τις δόσεις πρέπει να τηρούνται πιστά για να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
ΑΛΕΞΙΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ
ΠΕ ΓΕΩΠΟΝΟΣ
