Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβουλεύεται με τα κράτη μέλη σχετικά με την περιορισμένη παράταση του προσωρινού πλαισίου για την κρίση και τη μετάβαση στις κρατικές ενισχύσεις με σκοπό την περαιτέρω στήριξη του γεωργικού τομέα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε στα κράτη μέλη για διαβούλευση σχέδιο πρότασης για περιορισμένη παράταση του προσωρινού πλαισίου για την κρίση και τη μετάβαση στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων («TCTF»), προκειμένου να καταστεί δυνατή η συνέχιση της στήριξης του πρωτογενούς γεωργικού τομέα λόγω των συνεχιζόμενων διαταραχών της αγοράς.
Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και οι άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις του έχουν δημιουργήσει σημαντικές οικονομικές αβεβαιότητες. Αυτό έχει επίσης διαταράξει τις εμπορικές ροές και τις αλυσίδες εφοδιασμού και στα αρχικά του στάδια προκάλεσε εξαιρετικά μεγάλες και απροσδόκητες αυξήσεις τιμών, ιδίως στο φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και σε πολλές άλλες εισροές, πρώτες ύλες και πρωτογενή αγαθά.
Στην τελευταία σύνοδό του που πραγματοποιήθηκε στις 21-22 Μαρτίου 2024, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογράμμισε τη σημασία ενός ανθεκτικού και βιώσιμου γεωργικού τομέα για την επισιτιστική ασφάλεια και τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ και κάλεσε την Επιτροπή να προωθήσει τις εργασίες για την ελάφρυνση της οικονομικής πίεσης των γεωργών, σχεδιάζοντας μέσα πρόσθετης στήριξης, όπως με την επέκταση της TCTF.
Απαντώντας σε έρευνα της Επιτροπής της 27ης Μαρτίου 2024 σχετικά με τη λήξη τμημάτων της TCTF, τα κράτη μέλη υπογράμμισαν ότι οι διαταραχές της αγοράς ως αποτέλεσμα του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας εξακολουθούν να υφίστανται και επηρεάζουν ιδίως τον πρωτογενή γεωργικό τομέα, ο οποίος αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις και υφίσταται οικονομική πίεση.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή διαβουλεύεται με τα κράτη μέλη σχετικά με μια περιορισμένη παράταση για τον πρωτογενή γεωργικό τομέα του τμήματος της TCTF, η οποία επιτρέπει επί του παρόντος στα κράτη μέλη έως τις 30 Ιουνίου 2024 να χορηγούν περιορισμένα ποσά ενίσχυσης. Η περιορισμένη παράταση θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να συνεχίσουν να παρέχουν περιορισμένα ποσά ενίσχυσης στους γεωργούς, όπου χρειάζεται, και να διασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων στήριξης λόγω κρίσης.
Το σχέδιο πρότασης της Επιτροπής που εστάλη σήμερα στα κράτη μέλη δεν θίγει τις υπόλοιπες διατάξεις της TCTF.
Τα κράτη μέλη έχουν πλέον τη δυνατότητα να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με το σχέδιο πρότασης της Επιτροπής. Η Επιτροπή προτίθεται να εγκρίνει τις περιορισμένες τροποποιήσεις της TCTF το συντομότερο δυνατόν, λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που έλαβε από τα κράτη μέλη.
Το προσωρινό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις, που εγκρίθηκε στις 23 Μαρτίου 2022, επέτρεψε στα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν την ευελιξία που προβλέπεται από τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις για να στηρίξουν την οικονομία στο πλαίσιο του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Το προσωρινό πλαίσιο για την κρίση τροποποιήθηκε στις 20 Ιουλίου 2022 και στις 28 Οκτωβρίου 2022.
Στις 9 Μαρτίου 2023, η Επιτροπή ενέκρινε το ισχύον προσωρινό πλαίσιο για την κρίση και τη μετάβαση για την προώθηση μέτρων στήριξης σε τομείς που είναι καίριας σημασίας για τη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικού ισοζυγίου, σύμφωνα με το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας.
Επί του παρόντος, το προσωρινό πλαίσιο για την κρίση και τη μετάβαση, όπως τροποποιήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2023, προβλέπει τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων που μπορούν να χορηγηθούν από τα κράτη μέλη:
Ενότητα 2.1: Περιορισμένα ποσά ενισχύσεων, οποιασδήποτε μορφής, που χορηγήθηκαν έως τις 30 Ιουνίου 2024, για επιχειρήσεις που πλήττονται από την τρέχουσα κρίση ή από τις επακόλουθες κυρώσεις και αντίμετρα έως 280.000 EUR και 335.000 EUR στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας αντίστοιχα, και έως 2,25 εκατομμύρια EUR σε όλους τους άλλους τομείς·
Ενότητα 2.4: Ενισχύσεις για την αντιστάθμιση υψηλών τιμών ενέργειας. Η ενίσχυση, η οποία μπορεί καταρχήν να χορηγηθεί υπό οποιαδήποτε μορφή έως τον Ιούνιο του 2024, θα αποζημιώσει εν μέρει τις επιχειρήσεις, ιδίως τους εντατικούς χρήστες ενέργειας, για το πρόσθετο κόστος λόγω έκτακτων αυξήσεων των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας·
Ενότητα 2.5: Μέτρα για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίσουν καθεστώτα για επενδύσεις σε όλες τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του ανανεώσιμου υδρογόνου, του βιοαερίου και του βιομεθανίου, της αποθήκευσης και της ανανεώσιμης θερμότητας, μεταξύ άλλων μέσω αντλιών θερμότητας, με απλουστευμένες διαδικασίες υποβολής προσφορών που μπορούν να εφαρμοστούν γρήγορα, συμπεριλαμβανομένων επαρκών διασφαλίσεων για την προστασία των ισότιμων όρων ανταγωνισμού.
Στο πλαίσιο των εν λόγω καθεστώτων, μπορούν να χορηγούνται ενισχύσεις έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025· μετά την ημερομηνία αυτή, θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οι συνήθεις κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των αντίστοιχων διατάξεων των κατευθυντήριων γραμμών για τις ενισχύσεις για το κλίμα, την ενέργεια και το περιβάλλον (CEEAG)·
Ενότητα 2.6: Μέτρα που διευκολύνουν την απαλλαγή των βιομηχανικών διεργασιών από τις ανθρακούχες εκπομπές. Για να επιταχυνθεί περαιτέρω η διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού, τα κράτη μέλη μπορούν να στηρίξουν επενδύσεις για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, ιδίως μέσω του εξηλεκτρισμού, της ενεργειακής απόδοσης και της μετάβασης στη χρήση ανανεώσιμου υδρογόνου και υδρογόνου που βασίζεται στην ηλεκτρική ενέργεια και συμμορφώνεται με ορισμένες προϋποθέσεις, με διευρυμένες δυνατότητες στήριξης της απαλλαγής των βιομηχανικών διεργασιών από τις ανθρακούχες εκπομπές που μεταβαίνουν σε καύσιμα που προέρχονται από υδρογόνο.
Στο πλαίσιο των εν λόγω καθεστώτων, μπορούν να χορηγούνται ενισχύσεις έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025· μετά την ημερομηνία αυτή, θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οι συνήθεις κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των αντίστοιχων διατάξεων των ΧΚΓΕΠΕ.
Ενότητα 2.8: Μέτρα για την περαιτέρω επιτάχυνση των επενδύσεων σε βασικούς τομείς για τη μετάβαση προς μια οικονομία μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών, καθιστώντας δυνατή τη στήριξη των επενδύσεων για την κατασκευή στρατηγικού εξοπλισμού, δηλαδή συσσωρευτών, ηλιακών συλλεκτών, ανεμογεννητριών, αντλιών θερμότητας, ηλεκτρολυτικών κυψελών και χρήσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και για την παραγωγή βασικών συστατικών στοιχείων και για την παραγωγή και ανακύκλωση σχετικών κρίσιμων πρώτων υλών. Στο πλαίσιο των μέτρων αυτών, η ενίσχυση μπορεί να χορηγείται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.
