Οι χώρες που έχουν μειώσει την κατανάλωση αντιβιοτικών τόσο σε ζώα όσο και σε ανθρώπους έχουν δει μείωση των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά βακτηρίων.
Αυτό προκύπτει από την τέταρτη κοινή έκθεση σχετικά με την ολοκληρωμένη ανάλυση της κατανάλωσης αντιμικροβιακών παραγόντων και από μικροβιακή αντοχή (AMR) σε βακτήρια από ανθρώπους και ζώα παραγωγής τροφίμων (JIACRA IV), που δημοσιεύθηκε από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA).
Υιοθετώντας την προσέγγιση «Μία υγεία», η οποία αναγνωρίζει τη σχέση μεταξύ της υγείας των ανθρώπων και των ζώων, η έκθεση παρουσιάζει δεδομένα που συλλέχθηκαν κυρίως μεταξύ 2019 και 2021 σχετικά με την κατανάλωση αντιβιοτικών και τη μικροβιακή αντοχή στην Ευρώπη.
Για πρώτη φορά, στο πλαίσιο αυτού του έργου, οι τρεις οργανισμοί ανέλυσαν τις τάσεις της κατανάλωσης αντιμικροβιακών ουσιών και της μικροβιακής αντοχής στην Escherichia coli (E. coli) τόσο από ανθρώπους όσο και από ζώα παραγωγής τροφίμων. Εξέτασαν επίσης πώς αυτές οι τάσεις άλλαξαν στους ανθρώπους και στα ζώα παραγωγής τροφίμων κατά τη διάρκεια του 2014 - 2021. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού πλαισίου, η κατανάλωση αντιβιοτικών σε ζώα παραγωγής τροφίμων μειώθηκε κατά 44%.
Η ανάλυση που πραγματοποιήθηκε από τους τρεις οργανισμούς διαπίστωσε ότι τα βακτήρια E. coli τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους γίνονται λιγότερο ανθεκτικά στα αντιβιοτικά καθώς μειώνεται η συνολική κατανάλωση αντιβιοτικών. Αυτό δείχνει ότι οι ανησυχητικές τάσεις όσον αφορά την αντοχή στα αντιβιοτικά μπορούν να αντιστραφούν με τις σωστές δράσεις και πολιτικές.
«Οι αυξημένες προσπάθειες για τη μείωση της περιττής κατανάλωσης αντιβιοτικών είναι επιτακτικές για την αντιμετώπιση της απειλής της μικροβιακής αντοχής για τη δημόσια υγεία. Επιπλέον, η ενίσχυση των προγραμμάτων ανοσοποίησης και η ενίσχυση των πρακτικών πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων σε κοινότητες και χώρους υγειονομικής περίθαλψης είναι ουσιαστικής σημασίας για τη μείωση των αναγκών σε αντιβιοτικά», λέει η Andrea Ammon, διευθύντρια του ECDC.
«Η χρήση λιγότερων αντιβιοτικών στη ζωική παραγωγή αποδίδει: στις περισσότερες χώρες που μείωσαν τη χρήση αντιβιοτικών, παρατηρήσαμε αντίστοιχη μείωση των επιπέδων αντοχής. Αυτό σημαίνει ότι οι εθνικές προσπάθειες λειτουργούν. Υπογραμμίζει επίσης τη δέσμευση της ΕΕ στην προσέγγιση «Μία υγεία», διασφαλίζοντας τόσο την υγεία των ζώων όσο και την παγκόσμια δημόσια υγεία», δήλωσε ο Bernhard Url, εκτελεστικός διευθυντής της EFSA.
«Η πρόσβαση σε αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με την κατανάλωση και την ανθεκτικότητα σε ανθρώπους και ζώα κάνει πραγματική διαφορά στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής. Μέσω κοινών έργων όπως το JIACRA, οι ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν ανεκτίμητες γνώσεις σχετικά με τον αντίκτυπο των μέτρων που λαμβάνουν. Αυτό τους επιτρέπει να αναλάβουν περαιτέρω δράση για την προώθηση της συνετής χρήσης των αντιβιοτικών», λέει η Emer Cooke, εκτελεστική διευθύντρια του EMA.
Η έκθεση δείχνει επίσης ότι, στους ανθρώπους, η χρήση σημαντικών ομάδων αντιβιοτικών, όπως οι καρβαπενέμες, 3ης- και 4ης-κεφαλοσπορίνες γενεάς και κινολόνες σχετίζεται με αντοχή σε αυτά τα αντιβιοτικά στο E. coli από τον άνθρωπο. Ομοίως, η χρήση κινολονών, πολυμυξινών, αμινοπενικιλλινών και τετρακυκλινών σε ζώα παραγωγής τροφίμων συνδέεται με αντοχή σε αυτά τα αντιβιοτικά που απαντώνται σε βακτήρια E. coli σε ζώα παραγωγής τροφίμων.
Επιπλέον, η βακτηριακή αντοχή στους ανθρώπους μπορεί να συνδέεται με τη βακτηριακή αντοχή στα ζώα παραγωγής τροφίμων. Δύο παραδείγματα που επισημαίνονται στην έκθεση είναι το Campylobacter jejuni και το Campylobacter coli, τα οποία μπορούν να βρεθούν σε ζώα παραγωγής τροφίμων και μπορούν να εξαπλωθούν στους ανθρώπους μέσω της τροφής.
Για πρώτη φορά, ο στατιστικός κωδικός που χρησιμοποιείται για τη διενέργεια αυτών των αναλύσεων δημοσιοποιείται μαζί με την έκθεση, ενθαρρύνοντας την περαιτέρω ανάλυση από ερευνητές και άλλους ενδιαφερόμενους εμπειρογνώμονες.
Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία και την υγεία των ζώων. Εκτιμάται ότι, κάθε χρόνο, η μικροβιακή αντοχή προκαλεί τον θάνατο περισσότερων από 35.000 ανθρώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΕ/ΕΟΧ) και επιβαρύνει σημαντικά τα ευρωπαϊκά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, με κόστος περίπου 11,7 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Η προσέγγιση «Μία υγεία» που εφαρμόζεται μέσω της συνεργασίας του ECDC, της EFSA και του EMA, και τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στην έκθεση απαιτούν:
-συνεχείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής σε εθνικό, ενωσιακό και παγκόσμιο επίπεδο σε όλους τους τομείς των ανθρώπων και των ζώων παραγωγής τροφίμων·
-εναρμονισμένη επιτήρηση της κατανάλωσης αντιμικροβιακών ουσιών και της μικροβιακής αντοχής στον ανθρώπινο και ζωικό τομέα·
-στοχευμένες μελέτες για την περαιτέρω κατανόηση της εξάπλωσης της μικροβιακής αντοχής.
