Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε μέσα από 8 ερωτήσεις και απαντήσεις.
Η Επιτροπή πρότεινε τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2021 ύψους 166,7 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο θα συμπληρωθεί με 211 δισ. ευρώ υπό μορφή επιχορηγήσεων και περίπου 133 δισ. ευρώ υπό μορφή δανείων στο πλαίσιο του προσωρινού μέσου ανάκαμψης, Next Generation EU, που έχει ως στόχο την κινητοποίηση επενδύσεων και την επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Από κοινού, ο ετήσιος προϋπολογισμός και το Next Generation EU θα κινητοποιήσουν σημαντικές επενδύσεις το 2021 για την αντιμετώπιση των άμεσων οικονομικών και κοινωνικών ζημιών που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού, την εκκίνηση της βιώσιμης ανάκαμψης και την προστασία και δημιουργία θέσεων εργασίας.
Επίσης, ο προϋπολογισμός ευθυγραμμίζεται πλήρως με τη δέσμευση επένδυσης στο μέλλον, προκειμένου να επιτευχθεί μια πιο πράσινη, πιο ψηφιακή και ανθεκτική Ευρώπη.
- Ποιες είναι οι προτεραιότητες του σχεδίου προϋπολογισμού για το 2021;
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του σχεδίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάκαμψη, το οποίο έχει ως στόχο να βοηθήσει την Ευρώπη να ορθοποδήσει. Ο προϋπολογισμός για το 2021 αποσκοπεί στην αποκατάσταση των άμεσων οικονομικών και κοινωνικών ζημιών που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού, στην εκκίνηση της βιώσιμης ανάκαμψης και στην προστασία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Αυτό σημαίνει παροχή συγκεκριμένης βοήθειας στα άτομα που έχουν ανάγκη, στήριξη των επιχειρήσεων και των κλάδων που έχουν πληγεί περισσότερο, ενίσχυση της ενιαίας αγοράς και συνδρομή στις περιφέρειες και τα κράτη μέλη.
Η συνδυασμένη χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και το μέσο Next Generation EU, ύψους 378 δισ. ευρώ, με περίπου 133 δισ. ευρώ επιπλέον σε δάνεια, θα βοηθήσει στην ανοικοδόμηση και τον εκσυγχρονισμό της ηπείρου μας, στο πνεύμα της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία μιας ισχυρότερης και ανθεκτικότερης Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενισχύοντας τον ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο.
Παράλληλα, ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα εξακολουθήσει να στηρίζει τις μακροχρόνιες προτεραιότητες της Ευρώπης, οι οποίες είναι ακόμη πιο σημαντικές για τη βιώσιμη ανάκαμψη από ό,τι στο παρελθόν. Για τους λόγους αυτούς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραμένει προσηλωμένη στις έξι πρωταρχικές φιλοδοξίες που διατύπωσε η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν: την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία· μια Ευρώπη έτοιμη για την ψηφιακή εποχή· μια οικονομία στην υπηρεσία των ανθρώπων· την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας· μια ισχυρότερη Ευρώπη στον κόσμο και μια νέα ώθηση για τη δημοκρατία. Ο προϋπολογισμός για το 2021 θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υλοποιήσει αυτές τις προτεραιότητες.
- Πώς συνδέεται το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2021 με το μέσο Next Generation EU;
Το μέσο Next Generation EU θα δώσει στον προϋπολογισμό της ΕΕ την πρόσθετη ικανότητα παρέμβασης που χρειάζεται για να ανταποκριθεί αποφασιστικά στις επείγουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ από την πανδημία του κορονοϊού και τις συνέπειές της. Θεσπίζεται για προσωρινό διάστημα (μέχρι τα τέλη του 2024) και θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης και μέτρα ανάκαμψης. Τα κεφάλαια που θα συγκεντρώσει θα διοχετευθούν μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ για τη στήριξη επενδυτικών και μεταρρυθμιστικών προτεραιοτήτων και θα ενισχύσουν προγράμματα που είναι καίριας σημασίας για την ανάκαμψη. Θα χρηματοδοτήσει επίσης δράσεις για ανάπτυξη της ανθεκτικότητας για το μέλλον, για παράδειγμα μέσω ενός νέου προγράμματος για την υγεία και ενός ενισχυμένου μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ, του rescEU.
Για τη χρηματοδότηση του Next Generation EU, η Επιτροπή πρότεινε να δανειστεί έως 750 δισ. ευρώ (τιμές 2018) στις αγορές για να εξασφαλίσει πρόσθετη χρηματοδότηση για τα επόμενα έτη έως το 2024. Στη συνέχεια, τα κεφάλαια θα επανεισρεύσουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ ως εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό και θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης.
- Γιατί τα ποσά για το Next Generation EU στο σχέδιο προϋπολογισμού διαφέρουν από τα ποσά που είχαν εξαγγελθεί στα τέλη Μαΐου 2020;
Στα τέλη Μαΐου 2020, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για το προσωρινό μέσο ανάκαμψης Next Generation EU μαζί με αναδιαμορφωμένο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027.
Κατά γενικό κανόνα, τα ανώτατα όρια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου καθορίζονται σε σταθερές τιμές 2018. Η Επιτροπή υπέβαλε τις προτάσεις της τόσο για το Next Generation EU όσο και για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό στη βάση αυτή. Παράλληλα, και για λόγους διαφάνειας, η Επιτροπή δημοσίευσε τις προτάσεις της τόσο σε τιμές 2018 όσο και σε τρέχουσες τιμές.
Ο ετήσιος προϋπολογισμός υπολογίζεται και παρουσιάζεται πάντοτε σε τρέχουσες τιμές. Με τον τρόπο αυτό, οι δικαιούχοι σχηματίζουν καλύτερη εικόνα της χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμη ένα δεδομένο έτος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η πρόταση για το 2021, συμπεριλαμβανομένης της συνεισφοράς του Next Generation EU, υποβάλλεται σε τρέχουσες τιμές.
- Τι είναι οι αναλήψεις υποχρεώσεων και οι πληρωμές;
Οι αναλήψεις υποχρεώσεων είναι ο συνολικός όγκος των υποσχέσεων για μελλοντικές πληρωμές που μπορούν να δοθούν ένα δεδομένο έτος. Στη συνέχεια, για την κάλυψη των αναλήψεων υποχρεώσεων πρέπει να πραγματοποιούνται πληρωμές, είτε το ίδιο έτος είτε, ιδίως στην περίπτωση πολυετών έργων, κατά τα επόμενα έτη.
Οι πληρωμές είναι τα πραγματικά ποσά που καταβάλλονται ένα δεδομένο έτος από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την κάλυψη των αναλήψεων υποχρεώσεων του τρέχοντος και των προηγούμενων ετών.
Για παράδειγμα, όταν η ΕΕ αποφασίζει να συγχρηματοδοτήσει την κατασκευή μιας γέφυρας, το συνολικό ποσό που συμφωνεί να καλύψει η ΕΕ αποτελεί ανάληψη υποχρέωσης. Οι λογαριασμοί για τις εκτελεσθείσες εργασίες είναι οι πληρωμές που κατανέμονται στα επόμενα έτη σύμφωνα με τον κύκλο ζωής του έργου. Η ανάληψη της υποχρέωσης γίνεται το έτος Χ. Οι πληρωμές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ μπορούν να καταβληθούν το ίδιο έτος X, αλλά και το έτος X+1, X+2, X+3, κ.λπ.
- Τι είναι τα εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό;
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ διέπεται από την αρχή της καθολικότητας. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ της πηγής των εισπραχθέντων εσόδων και των δαπανών που χρηματοδοτεί.
Υπάρχει μια εξαίρεση στον κανόνα αυτόν: τα έσοδα για ειδικό προορισμό, δηλαδή ειδικά έσοδα που εισπράττονται για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων δαπανών.
Οι κατηγορίες των υφιστάμενων εξωτερικών και εσωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό απαριθμούνται στο άρθρο 21 του δημοσιονομικού κανονισμού, δηλαδή των κανόνων βάσει των οποίων δαπανάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ.
Για τη χρηματοδότηση της επένδυσης στο πλαίσιο του Next Generation EU, η Επιτροπή πρότεινε να αυξηθεί το περιθώριο του προϋπολογισμού της ΕΕ και να δανειστεί κεφάλαια από τις αγορές. Στη συνέχεια, τα προερχόμενα από δάνεια κεφάλαια θα επανεισρεύσουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ ως εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό και θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης μέσω μιας σειράς προκαθορισμένων προγραμμάτων της ΕΕ.
- Πώς υποβάλλει η Επιτροπή πρόταση για το σχέδιο προϋπολογισμού του 2021 εάν δεν υπάρχει εγκεκριμένος προϋπολογισμός για την επταετή περίοδο 2021-2027;
Η Επιτροπή έχει τη νομική υποχρέωση να υποβάλλει πρόταση για τον ετήσιο προϋπολογισμό του επόμενου έτους έως τις 30 Ιουνίου κάθε έτους. Η υποχρέωση αυτή ισχύει και για το πρώτο έτος της επόμενης μακροπρόθεσμης δημοσιονομικής περιόδου.
Τηρώντας επομένως αυτή την υποχρέωση, η Επιτροπή υποβάλλει το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2021, το οποίο βασίζεται στην πρόταση για αναδιαμορφωμένο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό και για το Next Generation EU όπως υποβλήθηκε στις 27 Μαΐου 2020.
Μόλις το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφωνήσουν για το ΠΔΠ 2021-2027, συμπεριλαμβανομένου του Next Generation EU, η Επιτροπή θα προσαρμόσει την πρότασή της αναλόγως μέσω διορθωτικής επιστολής.
Στόχος μας είναι όλα τα προγράμματα να είναι έτοιμα και να αρχίσουν να εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου. Μια ταχεία και συνολική συμφωνία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και το Συμβουλίου σχετικά με τη δέσμη για το ΠΔΠ και την ανάκαμψη θα προλειάνει το έδαφος για την ομαλή έγκριση του προϋπολογισμού του 2021, ώστε να έχουμε στη διάθεσή μας τόσο τους μακροπρόθεσμους όσο και τους ετήσιους προϋπολογισμούς, και τα νέα προγράμματα να είναι έτοιμα να λειτουργήσουν εγκαίρως.
- Πότε θα είναι διαθέσιμα τα κονδύλια στο πλαίσιο του Next Generation EU;
Ορισμένα βασικά μέτρα που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Next Generation EU — όπως η αυξημένη στήριξη προς τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο — πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατόν, διότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις βασίζονται στη στήριξη της ΕΕ για να ορθοποδήσουν.
Προκειμένου να αποδεσμευτούν επενδύσεις ύψους 11,5 δισ. ευρώ ήδη το 2020, η Επιτροπή πρότεινε μια τροποποίηση στον προϋπολογισμό της για το 2020, μέσω του σχεδίου διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 6, μαζί με στοχευμένες τροποποιήσεις στον τρέχοντα μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της. Το εν λόγω σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού πρέπει τώρα να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και στη συνέχεια να εφαρμοστεί ταχέως.
Η πλήρης πρόταση για τον αναδιαμορφωμένο προϋπολογισμό της ΕΕ και το Next Generation EU θα πρέπει να αρχίσει να υλοποιείται και να στηρίζει την ανάκαμψη της Ευρώπης από την 1η Ιανουαρίου 2021. Η Επιτροπή καταβάλλει έντονες προσπάθειες από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του Συμβουλίου για την επίτευξη του στόχου αυτού.
- Ποια θα είναι τα επόμενα βήματα;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβάλλει το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2021 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, τα οποία λαμβάνουν από κοινού την τελική απόφαση.
Συγκαλείται ειδική επιτροπή συνδιαλλαγής, συνήθως στα τέλη του φθινοπώρου, με σκοπό την προσέγγιση των θέσεων του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Η επιτροπή συνδιαλλαγής πρέπει να καταλήξει σε συμφωνία εντός 21 ημερών επί ενός κοινού προϋπολογισμού, τον οποίο θα πρέπει στη συνέχεια να εγκρίνουν και τα δύο θεσμικά όργανα. Εφέτος, η περίοδος αυτή θα είναι από τις 27 Οκτωβρίου έως τις 16 Νοεμβρίου.
Εν τω μεταξύ, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για τον αναδιαμορφωμένο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό και για το Next Generation EU. Όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καταλήξουν σε συμφωνία, η Επιτροπή θα προσαρμόσει την πρότασή της για τον προϋπολογισμό του 2021.
Για περισσότερες πληροφορίες
