Η Συνολική Προσέγγιση.
Τι είναι η νέα συνολική προσέγγιση της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία;
Η συνολική προσέγγιση της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία (Ε&Κ) ενσαρκώνει την προσέγγιση της Επιτροπής σε σχέση με τη στρατηγική της Ευρώπης για τη διεθνή συνεργασία στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας.
Με τη νέα αυτή στρατηγική, η ΕΕ θα έχει τη δυνατότητα να αναλάβει ηγετικό ρόλο στη στήριξη των διεθνών συμπράξεων έρευνας και καινοτομίας και στην εξεύρεση καινοτόμων λύσεων για τις οικολογικές, ψηφιακές, υγειονομικές και καινοτόμες προκλήσεις.
Η στρατηγική περιλαμβάνει βασικούς στόχους που αποσκοπούν στην ενίσχυση του ηγετικού ρόλου της ΕΕ στην έρευνα και την καινοτομία ανά τον κόσμο, ιδίως μέσω της διαφοροποιημένης συνεργασίας με σημαντικούς διεθνείς εταίρους. Η συνεργασία αυτή θα βασιστεί στη δέσμευση που έχει αναλάβει η ΕΕ να παραμένει ανοιχτή στη διεθνή συνεργασία και να προασπίζεται τις θεμελιώδεις αξίες.
Η στρατηγική περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από συγκεκριμένες βασικές δράσεις για την ανάπτυξη συνεργειών με τα κράτη μέλη, όπως η συνεργασία με διεθνείς εταίρους για την ανάπτυξη κοινών αρχών στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και η ενίσχυση της εταιρικής σχέσης με την Αφρική. Οι δράσεις αυτές θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής.
Γιατί η Επιτροπή παρουσιάζει αυτήν την ανακοίνωση;
Η συνολική συνεργασία πρέπει να επιταθεί σε πρωτόγνωρη κλίμακα προκειμένου να βρεθούν λύσεις για τις επείγουσες προκλήσεις της εποχής μας, όπως η κλιματική αλλαγή και οι πανδημίες.
Εκτός αυτού, στο διαφορετικό παγκόσμιο τοπίο που έχει διαμορφωθεί, οι ερευνητές και οι πολίτες χρειάζονται ένα σαφές πλαίσιο για θέματα όπως η ακαδημαϊκή ελευθερία, η δεοντολογική και ανθρωποκεντρική έρευνα, η δίκαιη μεταχείριση της διανοητικής ιδιοκτησίας και η αμοιβαία πρόσβαση σε ερευνητικά προγράμματα.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρώπη πρέπει να συντονίσει τις προσπάθειές της, μιλώντας με ενιαία φωνή στα διεθνή φόρουμ έτσι ώστε να μεγιστοποιεί τον αντίκτυπό της και να ενισχύει τον ηγετικό της ρόλο. Η Επιτροπή παρουσιάζει αυτήν τη στρατηγική με στόχο τον συντονισμό των πολυμερών πρωτοβουλιών έρευνας και καινοτομίας, καθώς θεωρεί πως είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος αντιμετώπισης των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας.
Ποια είναι τα νέα στοιχεία της συνολικής προσέγγισης της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία;
Η συνολική προσέγγιση για την έρευνα και την καινοτομία αντικαθιστά την προηγούμενη στρατηγική της ΕΕ που χρονολογείται από το 2012 ώστε να ανταποκρίνεται στο σημερινό παγκόσμιο πλαίσιο, το οποίο έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές, και να ευθυγραμμίζει τη διεθνή συνεργασία της ΕΕ με τις τρέχουσες πολιτικές της προτεραιότητες.
Πιο συγκεκριμένα, δίνεται έμφαση στο γεγονός ότι η Ευρώπη πρέπει να αναβαθμίσει τις εταιρικές της σχέσεις σε πολυμερές επίπεδο προκειμένου να αντιμετωπίσει τις σημερινές επείγουσες παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και οι κρίσεις στον τομέα της υγείας, και προκειμένου η πράσινη και η ψηφιακή της μετάβαση να στεφθούν με επιτυχία.
Η ΕΕ καλείται, επίσης, να αναπροσαρμόσει τη συνεργασία της με τις άλλες χώρες ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη αμοιβαιότητα και να εξασφαλίζονται ισότιμοι όροι ανταγωνισμού σε διεθνές επίπεδο.
Η συνολική προσέγγιση περιγράφει μια σειρά από συγκεκριμένες δράσεις που θα συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της.
Σε αυτές περιλαμβάνονται:
- η προώθηση αρχών διεθνούς συνεργασίας στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας με διεθνείς εταίρους σε τομείς όπως η ακαδημαϊκή ελευθερία, η ερευνητική δεοντολογία και η ισότητα των φύλων,
- η ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών για την αντιμετώπιση ξένων παρεμβάσεων σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ερευνητικούς οργανισμούς,
- ο κοινός σχεδιασμός χαρτών πορείας με χώρες εκτός ΕΕ που είναι βασικοί εταίροι και διαθέτουν ισχυρές βάσεις έρευνας και καινοτομίας, ώστε να επιτευχθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού και αμοιβαιότητα στη συνεργασία στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας,
- η κλιμάκωση της συνεργασίας με βασικές χώρες εταίρους και περιοχές όπως η Αφρική, με στόχο την επιτάχυνση της βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και τη μετάβαση σε κοινωνίες και οικονομίες βασισμένες στη γνώση.
Τι είναι η προσέγγιση «Ομάδα Ευρώπη»;
Η προσέγγιση «Ομάδα Ευρώπη» είναι ο συνδυασμός πόρων της ΕΕ, των κρατών μελών της και των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών οργανισμών, ιδίως της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Η συγκέντρωση πόρων θα μας επιτρέψει να επιτύχουμε μεγαλύτερο αντίκτυπο.
Πώς μπορεί η ΕΕ να προωθήσει κοινές αρχές και αξίες στη διεθνή συνεργασία στην έρευνα και την καινοτομία;
Όταν ενεργούν από κοινού, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της καταφέρνουν να αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο σε διεθνείς στρατηγικές και να διαμορφώνουν παγκόσμια θεματολόγια με αποτελεσματικό τρόπο. Σε συντονισμό με τα κράτη μέλη του φόρουμ του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας για τη μετάβαση, η ΕΕ θα πρέπει να αναπτύξει αρχές για τη διεθνή συνεργασία στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει τη συλλογική της επιρροή για να προωθήσει τις αρχές αυτές μέσα από τον πολυμερή διάλογο με τις χώρες εταίρους και τα διεθνή φόρουμ.
Πως η συνολική προσέγγιση για την έρευνα και την καινοτομία θα διαμορφώσει τη συνεργασία της Ευρώπης με άλλες χώρες;
Η νέα στρατηγική προάγει την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας στο πλαίσιο πολυμερών συμπράξεων σε τομείς που σχετίζονται με παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και οι πανδημίες, με σκοπό την κινητοποίηση επενδύσεων και τον συντονισμό πολιτικών και προγραμμάτων σε παγκόσμια κλίμακα.
Η ΕΕ επιδιώκει επίσης να ενισχύσει τη διμερή συνεργασία με σκοπό τη βελτίωση των γνώσεων και τη συγκέντρωση πόρων, ιδίως σε τομείς που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΕ θα διαμορφώσει τη συνεργασία της με τις άλλες χώρες λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να υπάρχει αμοιβαιότητα και διασφαλίζοντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των κοινών αξιών.
Η Επιτροπή σκοπεύει να διαπραγματευτεί, εξ ονόματος της ΕΕ, στοχευμένους διμερείς χάρτες πορείας με τρίτες χώρες που διαθέτουν ισχυρή βάση έρευνας και καινοτομίας, καθορίζοντας κοινές δεσμεύσεις για την εφαρμογή των βασικών προϋποθέσεων της συνεργασίας τους.
Ένα κεντρικό μέρος της συνολικής προσέγγισης για την έρευνα και την καινοτομία θα είναι, επίσης, η ανάπτυξη πρωτοβουλιών για τη στήριξη των ερευνητών και των οργανισμών τους με στόχο την επιτάχυνση της βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπως η πρωτοβουλία για την Αφρική στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την ενίσχυση της συνεργασίας με τις αφρικανικές χώρες.
Τι σημαίνει η νέα στρατηγική για τη διεθνή συνεργασία στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη»;
Η συνολική προσέγγιση για την έρευνα και την καινοτομία θα στηρίξει τη διεθνή διάσταση του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».
Επιβεβαιώνοντας για μία ακόμη φορά τη δέσμευση της ΕΕ να παραμείνει ανοιχτή απέναντι στην παγκόσμια συνεργασία, το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», σε συνέχεια του προηγούμενου προγράμματος «Ορίζων 2020», θα παραμείνει ανοικτό στη συμμετοχή ερευνητών και φορέων καινοτομίας από όλο τον κόσμο, μεταξύ άλλων χάρη στον σημαντικό αριθμό προσκλήσεων για την υποβολή προτάσεων που αφορούν τη διεθνή συνεργασία.
Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα δημόσιας χρηματοδότησης στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας διεθνώς. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα θα παραμείνει, κατά κανόνα, ανοικτή. Σε εξαιρετικές και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η συμμετοχή σε ορισμένες από τις δράσεις του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» μπορεί να περιοριστεί εφόσον αυτό απαιτείται για τη διαφύλαξη των στρατηγικών πόρων, των συμφερόντων, της αυτονομίας ή της ασφάλειας της ΕΕ. Τυχόν περιορισμοί θα εφαρμόζονται πάντοτε σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στη νομοθεσία της ΕΕ και με ταυτόχρονη τήρηση των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο των διμερών διεθνών συμφωνιών.
Η σύνδεση χωρών εκτός ΕΕ με το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα προσφέρει πρόσθετες ευκαιρίες συμμετοχής στο συνολικό πρόγραμμα υπό τις ίδιες γενικά προϋποθέσεις με εκείνες που ισχύουν για τα κράτη μέλη. Μια βασική καινοτομία του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» είναι, ακόμη, η δυνατότητα συμμετοχής χωρών από ολόκληρο τον κόσμο οι οποίες συμμερίζονται τις ευρωπαϊκές αξίες και παρουσιάζουν υψηλές επιδόσεις στους τομείς της επιστήμης, τεχνολογίας και καινοτομίας.
