Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει κατευθυντήριες οδηγίες για τη διασφάλιση της προστασίας των εποχιακών εργαζομένων στην ΕΕ στο πλαίσιο της πανδημίας του κορωνοϊού.
Παρέχει καθοδήγηση στις εθνικές αρχές, στις επιθεωρήσεις εργασίας και στους κοινωνικούς εταίρους, αφενός για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων, της υγείας και της ασφάλειας των εποχιακών εργαζομένων και, αφετέρου, για να εξασφαλιστεί ότι οι εποχιακοί εργαζόμενοι γνωρίζουν τα δικαιώματά τους.
Οι διασυνοριακοί εποχιακοί εργαζόμενοι έχουν ευρύ φάσμα δικαιωμάτων, αλλά, λόγω του προσωρινού χαρακτήρα της εργασίας τους, μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι σε επισφαλείς συνθήκες εργασίας και διαβίωσης. Η πανδημία του κορονοϊού ανέδειξε ακόμη περισσότερο τις εν λόγω συνθήκες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τις ενέτεινε. Σε μερικές περιπτώσεις, τα προβλήματα αυτά μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης εστιών της νόσου COVID-19.
Ο κ. Νικολά Σμιτ, επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων, δήλωσε: «Κάθε χρόνο, εκατοντάδες χιλιάδες εποχιακοί εργαζόμενοι συμβάλλουν στη στήριξη εξαιρετικά σημαντικών τομέων της οικονομίας της ΕΕ, όπως είναι οι τομείς των τροφίμων και της γεωργίας. Η πανδημία του κορονοϊού έφερε στην επιφάνεια τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας που βιώνουν οι άνθρωποι αυτοί. Το πρόβλημα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί. Οι κατευθυντήριες οδηγίες που δημοσιεύουμε σήμερα είναι ένα μήνυμα αφύπνισης και ένα κάλεσμα προς τα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις να διασφαλίσουν την εκπλήρωση της υποχρέωσής τους να προστατεύουν τους απαραίτητους αλλά ευάλωτους εργαζομένους.»
Αν και η Επιτροπή παρακολουθεί την ορθή εφαρμογή των κανόνων του ενωσιακού δικαίου σε ό,τι αφορά τους εποχιακούς εργαζόμενους, ωστόσο, η ευθύνη για την ορθή εφαρμογή των κανόνων αυτών ανήκει στις εθνικές αρχές. Συνεπώς, είναι επείγουσα ανάγκη να αναληφθούν κατάλληλες δράσεις.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες καλύπτουν διάφορες πτυχές, όπως:
- το δικαίωμα των εποχιακών εργαζομένων να εργάζονται σε κράτος μέλος της ΕΕ ανεξάρτητα από το αν είναι πολίτες της ΕΕ ή προέρχονται από χώρες εκτός της ΕΕ
- κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της φυσικής αποστασιοποίησης και της λήψης κατάλληλων μέτρων υγιεινής
- σαφής ενημέρωση των εργαζομένων για τα δικαιώματά τους
- αδήλωτη εργασία
- θέματα κοινωνικής ασφάλισης
Εθνική δράση
Οι κατευθυντήριες οδηγίες καλούν τις εθνικές αρχές και τους κοινωνικούς εταίρους να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για την εκπλήρωση του ρόλου τους ως φορέων διασφάλισης της ορθής εφαρμογής και επιβολής των κανόνων. Περιλαμβάνουν συγκεκριμένες συστάσεις και προτάσεις για δραστηριότητες που πρέπει να αναληφθούν σε εθνικό ή ενωσιακό επίπεδο, όπως:
- Έκκληση προς τα κράτη μέλη να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και διαβίωσης για τους εποχιακούς εργαζομένους
- Έκκληση προς τα κράτη μέλη να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις απαιτήσεις ασφάλειας και υγείας κατά την εργασία (ΑΥΕ) που αφορούν τους εποχιακούς εργαζομένους, βοηθώντας τους εργοδότες να εφαρμόσουν τις σχετικές νομικές απαιτήσεις και παρέχοντας σαφείς πληροφορίες στους εργαζομένους σε γλώσσα που κατανοούν
- Έκκληση προς τα κράτη μέλη να παράσχουν πρακτικές οδηγίες στις μικρότερες επιχειρήσεις
- Έκκληση προς τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τις επιτόπιες επιθεωρήσεις, ώστε να διασφαλίσουν την ορθή εφαρμογή των κανόνων ΑΥΕ για τους εποχιακούς εργαζομένους
Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη, τους κοινωνικούς εταίρους, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) και την Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας (ELA) για το σημαντικό αυτό ζήτημα.
Δράση της ΕΕ
Η Επιτροπή έχει προγραμματίσει σειρά δράσεων για την ενίσχυση της προστασίας των δικαιωμάτων των εποχιακών εργαζομένων. Στις εν λόγω δράσεις περιλαμβάνονται οι ακόλουθες:
- Μελέτη για τη συγκέντρωση στοιχείων σχετικά με την εποχιακή εργασία στην ΕΕ και για τον προσδιορισμό των κύριων προκλήσεων, μεταξύ άλλων και σε σχέση με την υπεργολαβία·
- Έρευνα για τα επαγγέλματα υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελμάτων των εποχιακών εργαζομένων, που θα διεξαχθεί από τον EU-OSHA σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή Ανώτερων Επιθεωρητών Εργασίας·
- Εκστρατεία ευαισθητοποίησης εστιασμένη στους τομείς που είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στην εποχιακή εργασία, υπό τον συντονισμό της ELA·
- Ακρόαση με τους Ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους για τους εποχιακούς εργαζομένους·
- Μελέτη συγκριτικής ανάλυσης σε διάφορα κράτη μέλη από το δίκτυο νομικών εμπειρογνωμόνων για την ελεύθερη κυκλοφορία και τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης (MoveS)·
- Στήριξη προς τα κράτη μέλη μέσω της ευρωπαϊκής πλατφόρμας για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και της εκστρατείας #EU4FairWork, με στόχο την αύξηση της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης των εργαζομένων και των εργοδοτών σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.
Ιστορικό
Οι κατευθυντήριες οδηγίες που παρουσιάζονται σήμερα υπενθυμίζουν τα δικαιώματα των εποχιακών εργαζομένων, ανεξάρτητα από το καθεστώς τους: είτε είναι πολίτες της ΕΕ είτε υπήκοοι τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων όσων εργάζονται τακτικά στο εξωτερικό με δική τους πρωτοβουλία ή αποσπώνται π.χ. μέσω εταιρειών προσωρινής απασχόλησης και γραφείων εύρεσης εργασίας.
Είναι πολύ σημαντικό οι εποχιακοί εργαζόμενοι και οι εργοδότες τους να έχουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται τόσο για την προστασία που δικαιούνται όσο και για τις υποχρεώσεις που πρέπει να εκπληρώσουν.
Πάνω από 17,6 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ ζουν ή εργάζονται σε κράτη μέλη διαφορετικά από το κράτος της ιθαγένειάς τους. Ορισμένοι τομείς της ευρωπαϊκής οικονομίας, και ιδίως ο αγροδιατροφικός τομέας και ο τομέας του τουρισμού, εξαρτώνται, σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους, από την υποστήριξη εποχιακών εργαζομένων από χώρες της ΕΕ και τρίτες χώρες. Η Επιτροπή εκτιμά ότι ο μέσος ετήσιος αριθμός των ενεργών εποχιακών εργαζόμενων στην ΕΕ κυμαίνεται μεταξύ αρκετών εκατοντάδων χιλιάδων και ενός εκατομμυρίου.
Αν και η Επιτροπή παρακολουθεί την ορθή εφαρμογή των κανόνων του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου σε ό,τι αφορά τους εποχιακούς εργαζομένους στην ΕΕ, ωστόσο, η ευθύνη για την ορθή εφαρμογή των κανόνων αυτών ανήκει στις εθνικές αρχές. Για την προστασία των εποχιακών εργαζομένων, τα κράτη μέλη καλούνται να εντείνουν την επιβολή του ισχύοντος ενωσιακού και εθνικού δικαίου και να ενισχύσουν τις επιτόπιες επιθεωρήσεις εν προκειμένω, μεταξύ άλλων με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Αρχής Εργασίας (ELA).
Οι παρούσες κατευθυντήριες οδηγίες συμπληρώνουν τις Κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με την άσκηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου COVID-19, που δημοσιεύθηκαν στις 30 Μαρτίου 2020, και ανταποκρίνονται σε έκκληση που διατύπωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ψήφισμά του της 19ης Ιουνίου 2020 σχετικά με την προστασία των διασυνοριακών και εποχιακών εργαζομένων.
