Τρίτη, 17 Αυγούστου 2021 — Κατηγορίες: Γεωργικές Προειδοποιήσεις

Διαχείριση πυρόπληκτων ελαιώνων, αμπελώνων, βοσκήσιμων γαιών

Αναλυτικές οδηγίες για την ανάκαμψη των καμένων εκτάσεων, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου και του ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ.

Για τις έκτακτες ανάγκες που αντιμετωπίζουν οι αγρότες από τις πρόσφατες πυρκαγιές,  το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προχώρησε  άμεσα στην τηλεφωνική και ηλεκτρονική στήριξη των πυρόπληκτων παραγωγών σχετικά με τα  μέτρα αποζημιώσεων, τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων και τις συνολικές δράσεις υποστήριξης παραγωγών και κτηνοτρόφων στις πυρόπληκτες περιοχές.

Στον τετραψήφιο τηλεφωνικό αριθμό 1540 (που λειτουργεί ως Κέντρο Εξυπηρέτησης Αγροτών) προστέθηκε Κέντρο Υποστήριξης Πυρόπληκτων Αγροτών. Οι ώρες λειτουργίας  του Κέντρου έχουν αναπροσαρμοστεί ως εξής:  Δευτέρα – Παρασκευή 08:00 έως 20:00 και Σάββατο 09:00 έως 17:00.

Επίσης, το υπουργείο δημοσίευσε Χρήσιμες Οδηγίες  Διαχείρισης Πυρόπληκτων Εκτάσεων.

Διαχείριση πυρόπληκτων ελαιώνων

Α. Άμεσες Ενέργειες (Καλοκαίρι - Φθινόπωρο)

Οι άμεσες ενέργειες επικεντρώνονται κυρίως στην προστασία του εδάφους. Κύριος στόχος να μειωθεί η διάβρωση από τη βροχή. Επομένως:

• Δεν κλαδεύουμε τα δέντρα
• Δεν απομακρύνουμε σπασμένα κλαδιά
• Δεν οργώνουμε το έδαφος
• Δεν ψεκάζουμε τα χόρτα
• Δεν επιτρέπουμε την βόσκηση

Παράλληλα:

• Διευκολύνουμε τα αντιδιαβρωτικά έργα από αρμόδια συνεργεία
• Τοποθετούμε τα σπασμένα κλαδιά στο έδαφος ως εμπόδια για την απορροή του νερού της βροχής
• Εφόσον είναι εφικτό εφαρμόζουμε ήπια άρδευση για ταχύτερη ανάκαμψη της φυσικής βλάστησης.
• Εφαρμόζουμε ήπια αζωτούχο λίπανση (σε συνδυασμό με την άρδευση, ή αλλιώς κατά τις πρώτες βροχές).

Β. Κλάδευμα βάσει του βαθμού ζημιάς των ελαιοδέντρων (τέλος του χειμώνα με αρχές άνοιξης)

Κατηγορίες ζημιάς:

• Ελαφριές: Δένδρα με εμφανή σημεία πράσινης κόμης χωρίς την καταστροφή των βραχιόνων και του κορμού (Εικόνα 1Α). Σε δένδρα με ελαφρές ζημιές εφαρμόζεται κανονικά το κλάδευμα για απομάκρυνση των ξερών κλάδων και γρήγορη αποκατάσταση της χαμένης φυλλικής επιφάνειας.
• Μέτριες: Δέντρα με ολικό κάψιμο της κόμης και εγκαύματα στο κάμβιο, στο ξύλο, στους βραχίονες και στον κορμό έως και 25% (Εικόνα 1Β).
• Σοβαρές: Δέντρα με ολικό κάψιμο της κόμης και ζημιά σε βραχίονες και κορμό μεγαλύτερη από 25% (Εικόνα 1Γ) ή ολική καταστροφή του δέντρου (Εικόνα 1Δ).

• Σε δένδρα με σοβαρότερες ζημιές, το κλάδευμα (τέλη χειμώνα με αρχές άνοιξης) θα εξαρτηθεί από την πορεία αναβλάστησης των δένδρων. Η πορεία αναβλάστησης, σε συνδυασμό με την κατάσταση του φλοιού των δένδρων θα καθορίσει τα σημεία τομής που πρέπει να είναι σε υγιές κομμάτι (χωρίς σχισίματα και αποκολλήσεις φλοιού ή ζημιές στο σομφό ξύλο >25%) και σε βαθμό:
  • Ελαφρύ: Με τομές σε δευτερεύοντες κλάδους
  • Μέτριο: Με τομές στους κύριους βραχίονες
  • Βαρύ: Με τομή στον κορμό (καρατόμηση).
• Σε εμβολιασμένα δένδρα η καρατόμηση πρέπει να γίνεται 30-50 εκ. πάνω από το σημείο εμβολιασμού.
• Σε δένδρα με ολική καταστροφή του υπέργειου τμήματος (που δεν αναβλαστάνουν καθόλου ή αναβλαστάνουν μόνο από το υπόγειο τμήμα) πρέπει να γίνει εκρίζωση και επαναφύτευση. Προτείνεται ο νέος σχεδιασμός του ελαιώνα (αποστάσεις φύτευσης και αριθμός δέντρων ανά στρέμμα) με καθοδήγηση γεωπόνου.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο τρόπος διαχείρισης είναι ατομικός και δεν αφορά συνολικά τον ελαιώνα, αλλά το κάθε ελαιόδεντρο ξεχωριστά.

Γ: Επιπλέον φροντίδες των ελαιοδέντρων αμέσως μετά το κλάδεμα

• Άσπρισμα κορμού και βραχιόνων για αποφυγή ηλιακών εγκαυμάτων
• Κάλυψη τομών με αλοιφή για προστασία ξύλου από μολύνσεις
• Τομές με μικρή κλίση για να απομακρύνεται το νερό της βροχής και να μην σαπίζει το ξύλο
• Στους βραχίονες η κλίση κατευθύνει την αναβλάστηση
• Επιλογή βλαστών χαμηλότερα της τομής
• Δέσιμο-υποστύλωση νέων βραχιόνων όπου χρειάζεται
• Προστασία νέας βλάστησης από έντομα

Δ. Ανάκαμψη των ελαιοδέντρων

Εξαρτάται από:

• Τη ζημιά: Μικρή ζημιά- ταχύτερη ανάκαμψη
• Φροντίδες: Η άρδευση επιταχύνει την αναβλάστηση, καθώς και η συντηρητική αζωτούχος λίπανση
• Το κλάδεμα: Σωστή διαμόρφωση μπορεί να δημιουργήσει ένα δέντρο ακόμα και καλύτερο από πριν τη ζημιά. Λανθασμένο κλάδεμα μπορεί να αποτελειώσει τη ζημιά της φωτιάς
• Έδαφος: Διάβρωση του εδάφους από τη βροχή θα μειώσει τη δυνατότητα ανάκαμψης των δέντρων
• Αστάθμητοι παράγοντες: Μελλοντικά συμβάντα παγετού, πυρκαγιάς, ξηρασίας, έξαρσης εντομολογικών ή φυτοπαθολογικών προσβολών θα εξασθενίσουν τα δέντρα
• Βόσκηση: εάν επιτραπεί βόσκηση της αναβλάστησης θα είναι καταστροφική

Ε. Ασφάλεια ελαιολάδου

Σε ελαιώνες που βρίσκονται σε πληγείσες περιοχές αλλά δεν έπαθαν μεγάλη ζημιά και θα έχουν παραγωγή, υπάρχει γενικά το ενδεχόμενο επιβάρυνσης της ποιότητας του ελαιολάδου από τοξίνες λόγω των πυρκαγιών. Αυτό πάντως είναι πιο επικίνδυνο όταν η πυρκαγιά συμβεί κοντά στην περίοδο της συγκομιδής και με τον καρπό να έχει σημαντικά ποσοστά ελαίου.

ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ:

1. Ενισχύουμε τη φυσική βλάστηση με άρδευση, λίπανση (Καλοκαίρι, φθινόπωρο)
2. Προστατεύουμε το έδαφος από τη διάβρωση (Φθινόπωρο)
3. Κλαδεύουμε τα ελαιόδεντρα ανάλογα με την πορεία αναβλάστησης των δέντρων (τέλη χειμώνα με αρχές άνοιξης)

Και πάντα συμβουλευόμαστε τους ειδικούς

Διαχείριση πυρόπληκτων αμπελώνων

Πως επιδρούν οι πυρκαγιές στους αμπελώνες;

• Η διεθνής εμπειρία από μεγάλες πυρκαγιές σε αμπελουργικές περιοχές έχει δείξει ότι οι αμπελώνες λειτουργούν ως αποτελεσματικές ζώνες πυροπροστασίας.
• Ωστόσο, και οι αμπελώνες υφίστανται ζημιές από πυρκαγιές. Οι ζημιές αυτές διαφέρουν ανάλογα με την ένταση και τον χρόνο έκθεσης των φυτών στην φωτιά ή το θερμικό κύμα.
• Για να μπορεί ο αμπελουργός να πάρει τις σωστές αποφάσεις διαχείρισης μετά την πυρκαγιά, πρέπει πρωτίστως, αλλά όχι μόνο, να αξιολογήσει τις επιπτώσεις της στην μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των φυτών.
• Η μείωση της βιωσιμότητας των φυτών μακροπρόθεσμα οφείλεται κυρίως σε καταστροφή του αγγειακού συστήματος του φυτού μέσω του οποίου μεταφέρεται νερό και θρεπτικά συστατικά από την ρίζα στα άλλα μέρη του φυτού.
• Η ζημιά στο αγγειακό σύστημα είναι μόνιμη και οι επιπτώσεις της εξαρτώνται από την έκταση που αυτή έχει (Εικόνα 1).

Δεν ξεχνάμε: Κύριος σκοπός μας είναι η αποτίμηση της μακροπρόθεσμης ζημίας στα φυτά μας. Η επίδραση της πυρκαγιάς στα φυτά μπορεί να εξελίσσεται για εβδομάδες ή μήνες μετά την εκδήλωση της. Γι’ αυτόν τον λόγο, η αποτίμηση της ζημιάς αμέσως μετά την πυρκαγιά δεν αποτυπώνει με ακρίβεια την τελική έκταση και σοβαρότητα της.

Αξιολόγηση ζημιών της πυρκαγιάς στον αμπελώνα και ενέργειες αποκατάστασης

• Εκτός από τις επιπτώσεις της πυρκαγιάς στην μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των φυτών του αμπελώνα μας, αξιολογούμε τις ζημιές στο φύλλωμα, στους βλαστούς, στα σταφύλια ή στις ταξιανθίες, στους βραχίονες και στις καρποφόρες μονάδες.
• Η αξιολόγηση του αμπελώνα συνολικά περιλαμβάνει τον εντοπισμό και την διασπορά των ζημιωμένων φυτών στον αμπελώνα. Για παράδειγμα, πρέπει να εκτιμήσουμε τι ποσοστό και έκταση καταλαμβάνουν, αν βρίσκονται περιμετρικά στον αμπελώνα ή αν αποτελούν ολόκληρα τμήματα του αμπελώνα
• Κατά περίπτωση, εντοπίζονται ενδεχόμενες φθορές στο σύστημα άρδευσης και στο σύστημα υποστήριξης (υποστύλωσης)
• Η απευθείας αξιολόγηση της επίδρασης της πυρκαγιάς στο αγγειακό σύστημα του φυτού μπορεί να γίνει μόνο με καταστρεπτικές μεθόδους, όπως στην Εικόνα 1. Αντί γι’ αυτό κάνουμε οπτική αξιολόγηση και προχωράμε σε αντίστοιχες ενέργειες συνεκτιμώντας το κόστος που αυτές απαιτούν σύμφωνα με τον πίνακα.

Η άρδευση είναι ενέργεια μεγάλης σημασίας και προτεραιότητας:

Αν υπάρχει δυνατότητα άρδευσης οποιασδήποτε μορφής, είναι η πρώτη ενέργεια που πρέπει να κάνουμε αμέσως μετά την φωτιά και πριν από την αξιολόγηση για να μεγιστοποιήσουμε τις πιθανότητες ανάκαμψης όσο μεγαλύτερου μέρους των φυτών είναι εφικτό.

Δεν προσθέτουμε λιπάσματα με την άρδευση. Θα το κάνουμε όταν και εφόσον τα φυτά μας δημιουργήσουν νέα βλάστηση.

Εάν το έδαφος του αμπελώνα μας είναι επικλινές, παίρνουμε μέτρα για να το προστατέψουμε από την επιφανειακή διάβρωση

Πίνακας 1. Ενέργειες σε σχέση με την σοβαρότητα των ζημιών

Απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις

Ερώτηση: Αφαιρώ τα ζημιωμένα τμήματα του φυτού αμέσως μετά την φωτιά ή είναι καλύτερα να περιμένω να αναβλαστήσουν τα φυτά;

• Απάντηση: Κάθε μία από τις δύο επιλογές έχει μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα. Γενικά είναι προτιμότερο να αφαιρούμε τα ζημιωμένα μέρη προστατεύοντας τα υγιή τμήματα από ενδεχόμενη ανάπτυξη ασθενειών ξύλου, έχοντας υπόψη ότι μικρό ή μεγάλο μέρος των φυτών μπορεί να μην αναβλαστήσει τελικά. Η αναβλάστηση μπορεί να συμβεί σε διαφορετικά ύψη και θέσεις πάνω στο φυτό δυσκολεύοντας την αναδιαμόρφωση των φυτών, ενώ τα ζημιωμένα μόνιμα μέρη του φυτού είναι ευπαθή σε ασθένειες ξύλου.

Ερώτηση: Αν τα φυτά μου επιβιώσουν μετά από μικρής ή μέτριας σοβαρότητας ζημία, επηρεάζεται η παραγωγή στην επόμενη βλαστική περίοδο;

• Απάντηση: Αναμένουμε μικρότερη η μεγαλύτερη μείωση της παραγωγής στην επόμενη περίοδο. Προσπαθούμε να μετριάσουμε αυτή την μείωση κάνοντας τις κατάλληλες ενέργειες απευθυνόμενοι σε ειδικούς.

Διαχείριση βοσκήσιμων γαιών των πυρόπληκτων περιοχών

Δασικές πυρκαγιές και βοσκήσιμες γαίες

Οι δασικές πυρκαγιές είναι συνηθισμένο φαινόμενο στις περιοχές με μεσογειακού τύπου κλίμα και βλάστηση και συμβαίνουν κάθε χρόνο. Ωστόσο, σε κάποιες περιόδους, για παράδειγμα 2007, 2018 και φέτος, έχουν ιδιαίτερη σφοδρότητα, που εκτός από τις μεγάλες εκτάσεις δασών και δασικών εκτάσεων που καίγονται, αφανίζονται ολόκληροι οικισμοί (σπίτια και καλλιέργειες) και χάνονται ανθρώπινες ζωές. Ένα μεγάλο ποσοστό των εκτάσεων που καίγονται κάθε χρόνο είναι βοσκήσιμες γαίες (ή λιβάδια) που η κύρια χρήση τους είναι η βόσκηση με αγροτικά και άγρια ζώα (Εικόνα 1). Για παράδειγμα, από τα 1.700.000 και πλέον στρεμ. των δασών και δασικών εκτάσεων που κάηκαν στην Πελοπόννησο και Εύβοια το 2007, το 64% ήταν βοσκήσιμες γαίες.

Η φωτιά αποτελεί οικολογικό παράγοντα των Μεσογειακών οικοσυστημάτων και η έντασή της εξαρτάται από τη θερμοκρασία, την υγρασία, τον άνεμο και τη συσσωρευμένη βιομάζα. Η βιομάζα είναι ο μοναδικός παράγοντας που μπορεί να ελεγχθεί για να αποτραπεί η συσσώρευση μεγάλων ποσοτήτων της, δηλαδή εν δυνάμει καύσιμης ύλης. Η συσσώρευση βιομάζας στα δασικά οικοσυστήματα συμβαίνει λόγω έλλειψης διαχείρισης και ορθολογικής αξιοποίησής τους. Για την ελαχιστοποίηση των πυρκαγιών και ιδιαίτερα των εντόνων φαινομένων στην περίπτωση εκδήλωσής τους, χρειάζεται πρόληψη που στόχο έχει τη μείωση της καύσιμης ύλης.

Στις βοσκήσιμες γαίες, αυτή η μείωση, μπορεί να επιτευχθεί μέσα από μία σχεδιασμένη διαχείρισή τους που θα εμπεριέχει βελτιωτικές παρεμβάσεις (π.χ. απομάκρυνση μέρους της ξυλώδους βλάστησης) και προπάντων ορθολογική βόσκηση (κατάλληλο σύστημα βόσκησης και είδος ζώου). Με τον τρόπο αυτό, θα επιτυγχάνεται όχι μόνο μείωση της καύσιμης ύλης αλλά και οικονομικό όφελος (παραγωγή ζωοκομικών προϊόντων από την άλλως ανεκμετάλλευτη βιομάζα και εν δυνάμει καύσιμη ύλη) και οικολογικό όφελος (διατήρηση βιοποικιλότητας και τοπίων). Η απλή αυτή προσέγγιση που εφαρμόζεται σε άλλες χώρες, ακόμη και σε δάση που μπορούν να βοσκηθούν, συναντάει μεγάλα εμπόδια στη χώρα μας αφενός από την ανυπαρξία λιβαδικής πολιτικής αφετέρου από την εγκατάλειψη του ορεινού και ημιορεινού χώρου και την εξάλειψη παραδοσιακών χρήσεων. Στη σημερινή εποχή, τα συστήματα ζωικής παραγωγής είναι εκτατικά χωρίς μετανάστευση ή εντατικά, πράγμα που σημαίνει ότι τα ζώα πρέπει να ικανοποιήσουν τις διατροφικές τους ανάγκες σε μια ευρύτερη περιοχή βόσκησης αλλά όχι μακριά των μόνιμων εγκαταστάσεων ή με έτοιμες ζωοτροφές, γεγονός που συμβάλλει στη συσσώρευση αχρησιμοποίητης βιομάζας (καύσιμης ύλης) στις βοσκήσιμες γαίες πολλών περιοχών της χώρας.

Προτάσεις διαχείρισης βοσκήσιμων γαιών μετά την πυρκαγιά στις πυρόπληκτες περιοχές Διαχείριση καμένων βοσκήσιμων γαιών

Η πλειονότητα των βοσκήσιμων γαιών, ανεξαρτήτως λιβαδικού τύπου (ποολίβαδα, θαμνολίβαδα, δασολίβαδα και φρυγανολίβαδα) βρίσκονται σε επικλινή εδάφη και μετά από πυρκαγιά κινδυνεύουν άμεσα από διάβρωση του επιφανειακού εδάφους, ιδιαίτερα αν οι επερχόμενες βροχές, πριν την εγκατάσταση βλάστησης, είναι ραγδαίες. Τα διαβρωτικά φαινόμενα θα είναι εντονότερα στις βοσκήσιμες γαίες που εδράζονται σε φλύσχη. Τα φυτά που συνθέτουν τη βλάστηση των βοσκήσιμων γαιών έχουν μηχανισμούς για να επανέλθουν μετά την πυρκαγιά. Δεν πρέπει όμως να βοσκηθούν αμέσως, γιατί είναι πολύ τρυφερά και ευάλωτα. Η κατάσταση αυτή συνηγορεί στην επιτακτική ανάγκη της προστασίας των εκτάσεων αυτών από διάβρωση και στη διασφάλιση της εγκαθίδρυσης της βλάστησης σε επίπεδα που εξασφαλίζουν τη χρήση τους από ζώα και στην εξυπηρέτηση άλλων λειτουργιών στο διηνεκές (π.χ. παραγωγή νερού, προστασία και συγκράτηση εδάφους, βιοποικιλότητα, κτλ.). Ωστόσο, δεν μπορεί να αγνοηθεί ότι η στέρηση της βοσκήσιμης ύλης αυτών των βοσκήσιμων γαιών θα προκαλέσει σωρεία προβλημάτων στους κτηνοτρόφους. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να αναζητηθούν εναλλακτικές λύσεις για την εξεύρεση βοσκήσιμης ύλης για τα αγροτικά ζώα. Με βάση τις διαπιστώσεις αυτές, την υφιστάμενη νομοθεσία περί καμένων δασικών εκτάσεων, προτείνουμε:

Απαγόρευση βόσκησης. Άμεση απαγόρευση της βοσκής στις καμένες βοσκήσιμες εκτάσεις. Η απαγόρευση αυτή όμως θα πρέπει να διαρκέσει τόσο χρονικό διάστημα, όσο είναι απαραίτητο για να επανέλθει η βλάστηση και να καλυφθεί το έδαφος (Εικόνα 2). Σε κάποιες περιπτώσεις αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να είναι 7 μήνες (π.χ. από το συμβάν μέχρι τις αρχές της άνοιξης) ενώ σε άλλες έως και 2 χρόνια. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει, να παρακολουθηθεί συστηματικά η πορεία εγκαθίδρυσης της βλάστησης των καμένων βοσκήσιμων γαιών, αρχής γενομένης από την επόμενη αυξητική περίοδο (τέλος Μαρτίου) και για όσο χρονικό διάστημα κριθεί αναγκαίο (τουλάχιστον τρεις αυξητικές περιόδους). Η απαγόρευση μπορεί να αρθεί, ύστερα από σχετική γνωμάτευση του Δασάρχη, εφόσον έχει αποκατασταθεί η βλάστηση στο 70% τουλάχιστο της καμένης έκτασης και να επιτραπεί η βόσκηση κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες. Η βόσκηση αυτή όμως πρέπει να είναι μέτριας έντασης (απόληψη του 30% της παραγόμενης βιομάζας). Η έντονη βόσκηση θα πρέπει να αποφευχθεί, τουλάχιστον τα 2-3 πρώτα χρόνια μετά την πυρκαγιά. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αποφευχθεί η συνήθης εφαρμοζόμενη πολιτική της πλήρους απαγόρευσης των καμένων δασών και δασικών εκτάσεων για πολλά χρόνια (π.χ. 5 έτη), γιατί έτσι προετοιμάζονται οι εκτάσεις αυτές για μια νέα πυρκαγιά.

Ανόρθωση καμένων βοσκήσιμων γαιών. Η βελτίωση των καμένων εκτάσεων μπορεί να επιτευχθεί με σπορά ή φύτευση λιβαδικών φυτών και λίπανση. Η σπορά θα πρέπει να γίνει από την επομένη των πυρκαγιών με διασπορά σπόρων κατάλληλων ποωδών φυτών (π.χ. ετήσια αγρωστώδη) πάνω στη στάχτη (χωρίς καμία καλλιέργεια του εδάφους). Η εφαρμογή λίπανσης (30 χλγ./στρέμμα φωσφορικής αμμωνίας, 16-20-0) στα καμένα λιβάδια μπορεί να βελτιώσει την εγκατάσταση της αυτοφυούς ποώδους βλάστησης και να αυξήσει την παραγωγή της. Με τον τρόπο αυτό, αναμένεται να μειωθεί η απαγορευτική περίοδος και να επιλύσει μερικώς την επιτακτική ανάγκη εξεύρεσης   βοσκήσιμων πόρων για τα αγροτικά ζώα των πυρόπληκτων περιοχών. Η πλέον κατάλληλη περίοδος για την εφαρμογή λίπανσης είναι η φθινοπωρινή περίοδος. Η λίπανση θα πρέπει να γίνει με τις συνήθεις αγρονομικές πρακτικές, στα κατάλληλα εδάφη και τηρώντας τους οικολογικούς και περιβαλλοντικούς περιορισμούς. Μακροπρόθεσμα βελτίωση θα μπορούσε να επιτευχθεί και με τη φύτευση κτηνοτροφικών ξυλωδών φυτών, τα οποία θα βελτίωναν σημαντικά την ποιότητα της βοσκήσιμης ύλης.

Σύστημα βόσκησης. Όπου και όταν η δασική απαγορευτική διάταξη (ΔΑΔ), που υπαγορεύεται από την κείμενη νομοθεσία, αρθεί και επιτραπεί και πάλι η βόσκηση στα καμένα λιβάδια θα πρέπει να είναι ελεγχόμενη. Για να επιτευχθεί η ελεγχόμενη βόσκηση θα πρέπει η βοσκοφόρτωση (μηνιαίες ζωικές μονάδες/στρ.) να είναι μικρότερη από τη βοσκοϊκανότητα (μηνιαίες ζωικές μονάδες διαθέσιμης βοσκήσιμης ύλης). Σύμφωνα με εκτιμήσεις μας η βοσκοφόρτωση δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από μία μικρή ζωική μονάδα (πρόβατο ή αίγα)/ στρέμμα/ μήνα στις βοσκήσιμες γαίες με μικρές κλίσεις και βαθύ έδαφος ενώ στις υπόλοιπες βοσκήσιμες γαίες και ιδιαίτερα αυτές που αναπτύσσονται σε σαθρά πετρώματα (π.χ. φλύσχη) ή είναι επικλινείς η βοσκοφόρτωση θα πρέπει να είναι μικρότερη (περίπου 1 ζωική μονάδα/ 2 στρέμματα/ μήνα).

Διαχείριση άκαυστων βοσκήσιμων γαιών

Σύστημα βόσκησης. Μετά τις πυρκαγιές τα καμένα λιβάδια δεν θα είναι διαθέσιμα για βόσκηση. Τα διασωθέντα λιβάδια από την πυρκαγιά, καθώς και τα βοσκόμενα δάση, υπάρχει κίνδυνος να υπερβοσκηθούν και υποβαθμιστούν, με αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα να τα στερηθεί και αυτά η κτηνοτροφία και το υπαίθριο περιβάλλον. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει και στα διασωθέντα λιβάδια (ή βοσκόμενα δάση) να εφαρμοστεί η ενδεδειγμένη βοσκοφόρτωση που δεν θα πρέπει να ξεπερνά τη βοσκοϊκανότητά τους.

Βελτίωση λιβαδιών. Τα μη καμένα λιβάδια για να αξιοποιούνται αποτελεσματικότερα από τα αγροτικά ζώα θα πρέπει να βελτιωθούν για να αυξηθεί η βοσκοϊκανότητά τους και να παράγουν βοσκήσιμη ύλη υψηλής ποιότητας. Η βελτίωση αυτή μπορεί να συνίσταται από ένα συνδυασμό μέτρων, όπως είναι: η μείωση της πυκνότητας των πολύ πυκνών θαμνολίβαδων (>60%), η λίπανση, η καλλιέργεια του εδάφους και η σπορά βελτιωμένων λιβαδικών φυτών, καθώς και η εισαγωγή κτηνοτροφικών θάμνων που παράγουν βοσκήσιμη ύλη υψηλής θρεπτικής αξίας.

Μέτρα για τις πυρόπληκτες βοσκήσιμες γαίες:

• Μη βόσκηση των καμένων βοσκήσιμων γαιών μέχρι να αποκατασταθεί η βλάστηση:

Κάλυψη > 70%.

• Σπορά/ φύτευση λιβαδικών φυτών, λίπανση για γρήγορη αποκατάσταση της βλάστησης των καμένων βοσκήσιμων γαιών και βελτίωση των άκαυστων.
• Ενδεδειγμένη διαχείριση βόσκησης σε καμένες (μετά την άρση της απαγόρευσης) και άκαυστες βοσκήσιμες γαίες: Βοσκοφόρτωση ≤ Βοσκοϊκανότητα.