Δευτέρα, 29 Μαρτίου 2021 — Κατηγορίες: Επικαιρότητα
Σαλμονέλλωση: τα κρούσματα στην Ελλάδα και χρήσιμες πληροφορίες
Η μη τυφοειδής σαλμονέλλωση είναι μια ζωοανθρωπονόσος που προκαλείται από βακτήρια του γένους Salmonella και ένα από τα συχνότερα αίτια πρόκλησης τροφιμογενών λοιμώξεων στους ανθρώπους.
Ευθύνεται για 93,8 εκατομμύρια περιπτώσεις τροφιμογενών ασθενειών και 155.000 θανάτους ετησίως.
Επιπλέον, η σαλμονέλα είναι μία από τις τέσσερις βασικές αιτίες διαρροϊκών παθήσεων παγκοσμίως.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), κάθε χρόνο αναφέρονται περισσότερες από 91.000 περιπτώσεις ανθρώπινης σαλμονέλλωσης, καθιστώντας τη σαλμονέλλωση τη δεύτερη πιο συχνά αναφερόμενη ζωοανθρωπονόσο στην Ε.Ε.
Η EFSA εκτιμά ότι η συνολική οικονομική επιβάρυνση στην Ευρώπη, λόγω της ανθρώπινης σαλμονέλωσης, ανέρχεται σε 3 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Μέχρι σήμερα, έχουν εντοπιστεί περισσότεροι από 2.600 ορότυποι Salmonella και περισσότεροι από τους μισούς ανήκουν στο γένος Salmonella enterica subsp. enterica, που αντιπροσωπεύει την πλειονότητα των λοιμώξεων από σαλμονέλα στον άνθρωπο.
Στην Ελλάδα, η ανθρώπινη σαλμονέλλωση αποτελεί μέρος του Συστήματος Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) από το 2004. Για την περίοδο 2004-2019, αναφέρθηκαν συνολικά 10.321 κρούσματα σαλμονέλλωσης και η μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση της νόσου για την ίδια περίοδο ήταν 5,9 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού.
Στην Ε.Ε, ο κίνδυνος μόλυνσης στον άνθρωπο σχετίζεται κυρίως με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, κυρίως αυγών, κρέατος χοίρων και πουλερικών.
Οι τρεις ορότυποι σαλμονέλας που απομονώνονται συχνότερα στον άνθρωπο είναι οι S. Enteritidis, S. Typhimurium και μονοφασική S. Typhimurium και τα αυγά και τα προϊόντα αυγών είναι οι πιο συχνές πηγές μόλυνσης.
Για την προστασία των καταναλωτών από τη σαλμονέλα, η ΕΕ έχει υιοθετήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την ασφάλεια των τροφίμων από το «αγρόκτημα στο τραπέζι», που περιλαμβάνει την ετήσια παρακολούθηση της μέσης ετήσιας δηλούμενης επίπτωσης της νόσου στους ανθρώπους, τον έλεγχο του παθογόνου σε συγκεκριμένα ζωικά είδη και την παραγωγή τροφίμων απαλλαγμένων από σαλμονέλα.
Ο έλεγχος του παθογόνου εστιάζεται κυρίως στο κρέας και τα αυγά πουλερικών. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2160/2003 θέτει στόχους για τη μείωση συγκεκριμένων οροτύπων σαλμονέλας (στοχοθετημένοι ορότυποι) σε σμήνη ορνίθων αναπαραγωγής, ωοπαραγωγής και ορνιθίων κρεοπαραγωγής του είδους Gallus gallus και ινδορνίθων αναπαραγωγής και πάχυνσης, μέσω επιμέρους εκτελεστικών κανονισμών. Για όλα τα παραπάνω είδη πουλερικών οι στόχοι τίθενται για δύο ορότυπους (S. Enteritidis και S. Typhimurium, συμπεριλαμβανομένου της μονοφασικής S. Typhimurium με τον αντιγονικό τύπο 1,4, 12: i :‐), εκτός από τις όρνιθες αναπαραγωγής για τις οποίες ο κοινοτικός στόχος περιλαμβάνει και τους ορότυπους S. Hadar, S. Virchow και S. Infantis.
Προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους, τα κράτη μέλη (ΚΜ) έχουν εισαγάγει προγράμματα ελέγχου της σαλμονέλας σε αυτούς τους πληθυσμούς πουλερικών.
Στην Ελλάδα, η σαλμονέλλωση των ζώων είναι νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης και τα Εθνικά Προγράμματα Ελέγχου της Σαλμονέλας (ΕΠΕΣ) αφορούν μόνο πληθυσμούς πουλερικών και εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά το 2007 σε σμήνη ορνίθων αναπαραγωγής του είδους Gallus gallus [έκθεση EFSA). Το 2008, η εφαρμογή των ΕΠΕΣ επεκτάθηκε στις όρνιθες ωοπαραγωγής του είδους Gallus gallus, το 2009 στα ορνίθια κρεοπαραγωγής του είδους Gallus gallus και μέχρι το 2010 τα προγράμματα κάλυπταν επίσης ινδόρνιθες αναπαραγωγής και πάχυνσης.
Οι κύριοι πυλώνες των ΕΠΕΣ περιλαμβάνουν την ενισχυμένη επιτήρηση του παθογόνου με βάση συγκεκριμένα πρωτόκολλα δειγματοληψίας (σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της κείμενης ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας), την πρόληψη της νόσου στα πουλερικά με τη χρήση εμβολίων κατά των S. Enteritidis και S. Typhimurium, τη θέσπιση και εφαρμογή αυστηρών μέτρων βιοασφάλειας, προκειμένου να αποφευχθεί η εισαγωγή και η διασπορά του παθογόνου παράγοντα στις πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, την εφαρμογή μέτρων εξυγίανσης (καταστροφή/θερμική επεξεργασία πτηνών, καταστροφή/ θερμική επεξεργασία αυγών) και περιορισμού της διασποράς του παθογόνου (καθαρισμός, απολύμανση, απομάκρυνση μολυσμένης κόπρου και στρωμνής, κλπ) στην περίπτωση απομόνωσης θετικών σμηνών στους ορότυπους S. Enteritidis / S. Typhimurium/ Salmonella Typhimurium με αντιγονικό τύπο 1,4, 12: i:-, για όλα τα παραπάνω είδη πουλερικών, καθώς και S. Hadar για δύο συνεχόμενες φορές στο ίδιο σμήνος, στην περίπτωση των ορνίθων αναπαραγωγής και τέλος, στη λήψη διορθωτικών ενεργειών / μέτρων περιορισμού και αναχαίτισης της διασποράς του παθογόνου, βασισμένων στα ευρήματα της διενεργούμενης επιδημιολογικής διερεύνησης σε κάθε περίπτωση απομόνωσης θετικού σμήνους.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την επιδημιολογική κατάσταση τη μη τυφοειδούς σαλμονέλλωσης στους ανθρώπους στην Ελλάδα για την περίοδο 2004-2019 , καθώς και τις λεπτομέρειες εφαρμογής των ΕΠΕΣ στη χώρα μας θα βρείτε στη σχετική Έκθεση, πιέζοντας ΕΔΩ.
